Theo Sở Văn hóa – Thể thao Bình Định, Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn ở Bình Định ra đời cách đây gần 400 năm. Đây là một trong những lễ hội dân gian truyền thống có lịch sử lâu đời nhất và có quy mô lớn nhất ở tỉnh Bình Định.

Theo đó, hàng năm, Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn được tổ chức trong ba ngày: Ngày cuối tháng Giêng (có thể ngày 29 hay 30, tùy theo tháng) và từ ngày 01 đến ngày 02/02 âm lịch. Thời gian tổ chức lễ hội kéo dài sang ngày 03 – 04/02 âm lịch tại Di tích Chùa Bà. 

Cũng theo Sở Sở Văn hóa – Thể thao Bình Định, cùng với sự hình thành và phát triển của Cảng thị Nước Mặn, từ xa xưa, nhân dân địa phương còn xây dựng ngôi chùa thờ các vị gồm:  Thiên Hậu Thánh Mẫu, bà Thai sanh (bà mụ) và Thành hoàng làng.

Đáng lưu ý, trong suốt 04 thế kỷ qua, Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn đã được người dân địa phương gìn giữ, tiếp nối, phát huy qua nhiều thế hệ với những nét văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc.

Cụ thể, Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn diễn ra nhiều chương trình, nghi lễ, như: Lễ nghinh thần, rước sắc, rước biểu tượng ngư - tiều - canh - mục; biểu diễn nghệ thuật Hát Bội, Bài Chòi; các trò chơi dân gian truyền thống, như: Múa Lân – Sư – Rồng, đập ấm, nhảy bao bố, biểu diễn võ cồ truyền Bình Định, kéo co...

Được biết, trước đó, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ban hành quyết định số 1839/QĐ-BVHTTDL “Về việc công nhận Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”. Các hoạt động Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất nước, truyền thống “uống nước nhớ nguồn” và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.../.

Viết Hiền