Nhiều đại biểu Quốc hội có chung trăn trở trước thực trạng hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng đang hoành hành, không những làm ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh trong nước, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Điều người dân quan tâm đó là làm thế nào, bao giờ chấm dứt, hay ít nhất là hạn chế tối đa tình trạng này? Cần có sự kết hợp giữa các lực lượng chức năng với chính quyền địa phương, làm tới nơi tới chốn với các biện pháp thật cứng rắn để những hành vi này không thể tái diễn.

Đừng chỉ là hô hào suông!

Theo báo cáo của Bộ Công thương, trong tháng 10/2014, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra trên 15.000 vụ, phát hiện, xử lý trên 7.500 vụ vi phạm, tổng số thu trên 29 tỷ đồng. Tổng kết 10 tháng đầu năm 2014, lực lượng quản lý thị trường cả nước kiểm tra 152.884 vụ, phát hiện xử lý 80.024 vụ vi phạm; xử phạt vi phạm hành chính 237,37 tỷ đồng, tổng thu nộp NSNN 325,52 tỷ đồng, trị giá hàng tịch thu chưa bán 130,5 tỷ đồng, trị giá hàng tiêu hủy 53,04 tỷ đồng…

“Tình hình hàng nhập lậu qua biên giới diễn biến phức tạp, làm ảnh hưởng đến sản xuất và kinh doanh trong nước. Chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng là vấn đề nhức nhối, tồn tại từ nhiều năm nay. Mặc dù, các lực lượng chức năng, trong đó có lực lượng quản lý thị trường đã rất nỗ lực, nhưng kết quả còn hạn chế. Trong báo cáo kiểm điểm cá nhân gửi các đại biểu Quốc hội phục vụ lấy phiếu tín nhiệm, cá nhân tôi đã nhận trách nhiệm về hạn chế này”, người đứng đầu ngành công thương thừa nhận.

Còn nhớ, trong chỉ đạo công tác đấu tranh chống buôn lậu, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, đã nhấn mạnh: “Cần xử lý nghiêm kẻ tiếp tay bao che buôn lậu, địa bàn nào để xảy ra buôn lậu thì chính quyền địa phương đó phải chịu trách nhiệm”.

Tuy nhiên, nhiều cử tri cho rằng, “phải chịu trách nhiệm” là một cụm từ chung chung, cần phải được cụ thể hóa. Hơn nữa, trên thực tế, hầu như chưa có ai bị cách chức vì để xảy ra tình trạng buôn lậu. Đặc biệt, trước thực trạng đội ngũ chống buôn lậu thì nhiều tầng lớp, nhưng cuối cùng, những chuyện “con voi chui lọt lỗ kim” vẫn gây không ít bức xúc trong dư luận xã hội, làm giảm lòng tin trong nhân dân. Từ đây, câu hỏi đặt ra “Với trách nhiệm quản lý nhà nước, Bộ Công thương đã xử lý hoặc kiến nghị xử lý trách nhiệm bao nhiêu trường hợp buông lỏng quản lý, để xảy ra các tình trạng buôn lậu; có suy nghĩ gì về việc quy định trách nhiệm cụ thể khi để xảy ra tình trạng buôn lậu?”... rất cần được làm rõ.

Làm sao đẩy lùi hạn chế?

Đứng trên góc độ ngành, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đã chỉ ra nhiều nguyên nhân dẫn tới thực trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, buôn lậu vẫn ngang nhiên tồn tại.

Đó là do thị trường trong nước ngày càng phát triển mạnh với tốc độ tăng trưởng cao. Độ mở của nền kinh tế lớn dẫn tới việc giao thương hàng hóa với tỷ trọng ngày càng tăng, là một xu thế. Song, mặt trái của điều này đó là một số phần tử làm ăn không nghiêm túc, kể cả trong nước và cả móc nối với nước ngoài, lợi dụng kẽ hở đưa hàng giả, hàng kém chất lượng, không đáp ứng yêu cầu vào tiêu thụ ở thị trường nội địa.

Đặc biệt, trong công tác đấu tranh chống gian lận thương mại của lực lượng quản lý thị trường nói riêng, vẫn còn gặp nhiều khó khăn về trang thiết bị. “Mặc dù anh em rất cố gắng nhưng phương tiện, công cụ vừa yếu, vừa thiếu và trang thiết bị không đầy đủ nên đấu tranh chống lại hiện tượng này, nhiều khi hiệu quả không cao. Thậm chí, đi điều tra mà thiếu trang thiết bị kiểm nghiệm, đánh giá chất lượng nên ở khá nhiều nơi, cán bộ, nhân viên các chi cục quản lý thị trường đã phải dùng… miệng để kiểm tra chất lượng phân bón. Đó là câu chuyện có thật”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng bày tỏ.

Ông Hoàng cũng thẳng thắn cho rằng, không loại trừ trong lực lượng quản lý thị trường - mặc dù thường xuyên được kiểm tra, nhắc nhở nhưng vẫn có hiện tượng tiêu cực, làm việc chưa hết trách nhiệm, dung túng, bao che cho những hành vi sai phạm.

Bên cạnh đó, sự phối hợp với địa phương trong đấu tranh chống gian lận thương mại cũng đặc biệt quan trọng. Không thể phủ nhận, vừa qua, các địa phương đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng trong công tác này. Tuy nhiên, còn có chỗ, có nơi chưa đều, chưa nhất quán vì lực lượng quản lý thị trường theo hệ thống quản lý thì trực thuộc sở công thương và sở thì trực thuộc UBND tỉnh, thành phố. Do đó, từ cán bộ đến tổ chức bộ máy, trang thiết bị đều do địa phương quyết định. Cho nên, sự vào cuộc của các địa phương là hết sức quan trọng. Chính vì vậy, nếu nhận được sự tham gia, chia sẻ, hỗ trợ của các lực lượng chức năng địa phương thì công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại nói chung, trong đó công tác quản lý thị trường nói riêng mới có thể đạt hiệu quả.

Thanh Hà