Từ ngày 10/11/2020 đến nay, cơ quan thẩm quyền tại cửa khẩu Trung Quốc bắt đầu áp dụng chế độ kiểm soát, xông trùng và truy xuất nguồn gốc 100% lô hàng thủy sản đông lạnh tại hầu hết các cảng lớn và quan trọng như: Thượng Hải, Vũ Hán, Thiên Tân, Thanh Đảo… Theo quy định mới này, các lô hàng thủy sản đông lạnh bao gồm cá tra philê NK sẽ phải lấy mẫu kiểm tra Covid-19 trên bao bì và sản phẩm ngay tại cảng. Tuy nhiên cho tới gần cuối tháng 11/2020, thời gian để kiểm soát từ khi lấy mẫu đến khi trả kết quả để thông quan vẫn chưa có hướng dẫn và thông tin rõ ràng, cụ thể khiến nhiều lô hàng cá tra đang bị ách tắc tại cảng.

Xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc đang gặp khó

Ngày 20/11/2020, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) đã gửi Công văn số 127/CV-VASEP tới Bộ trưởng Bộ NN&PTNT báo cáo Bộ NN&PTNT về việc các nhà nhập khẩu thủy sản tại Trung Quốc đã và đang đề nghị với các doanh nghiệp cá tra Việt Nam tạm ngưng xuất khẩu nhằm giảm gây thiệt hại cho cả hai phía, đặc biệt đang vào dịp cuối năm khi nhu cầu nhập khẩu thủy sản cao nhất nhằm ngăn chặn sự lây nhiễm virus SARS-CoV-2. Điều này khiến khối lượng lớn hàng bị tắc nghẽn tại cảng.

Ngày 23/11/2020, VASEP tiếp tục gửi công văn tới các DN XK cá tra Việt Nam đang xuất sang thị trường Trung Quốc khuyến cáo các DN chế biến, XK cá tra bình tĩnh, tránh nôn nóng chào giá thấp, hạ giá cá tra nguyên liệu vì điều này không những không giúp giải tỏa ách tắc hàng ở cảng mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

VASEP cũng đề nghị các doanh nghiệp cá tra cần phối hợp chặt chẽ với nhà nhập khẩu để nắm bắt thông tin kịp thời xuất hàng đến các cảng không bị kẹt, đồng thời thương lượng để điều chỉnh lịch xuất hàng hợp lý.

Do Trung Quốc – Hồng Kông đang là thị trường XK cá tra hàng đầu của các DN XK Việt Nam và có tới hơn 130 DN cá tra Việt Nam đang giao thương với thị trường này do đó việc ách tắc này khiến cho các nhà XK lo lắng nguy cơ xuất khẩu đình trệ sang thị trường Trung Quốc và áp lực do các chi phí phát sinh từ kiểm hàng, lưu bãi, lưu công đối với hàng đông lạnh là rất lớn trong khi giá xuất khẩu giảm.

Tiếp đó, ngày 30/11/2020, VASEP gửi Công văn số 130/CV-VASEP tới Bộ trưởng Bộ NN&PTNT báo cáo về tình hình kiểm soát hàng cá tra phi lê đông lạnh tại thành phố Vũ Hán. Cũng trong ngày này, các DN XK cá tra Việt Nam cũng có ngay cuộc họp bàn thống nhất một số giải pháp tạm thời cho việc xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc.

Theo đó, mỗi doanh nghiệp sẽ tự tăng cường các biện pháp để phòng ngừa và giám sát dịch Covid nghiêm ngặt hơn. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng chủ động làm việc với Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) tại địa phương hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chuỗi giám sát Covid-19 nhằm chứng minh với các đối tác việc tuân thủ phòng dịch theo tuần, lấy mẫu kiểm tra lô hàng theo tỷ lệ thích hợp. Đồng thời CDC sẽ cấp giấy xác nhận để DN làm bằng chứng gửi cho nhà nhập khẩu, tăng độ tin cậy của nhà nhập khẩu đối với việc kiểm soát dịch Covid-19 của doanh nghiệp.

VASEP cũng đã nhanh chóng kiến nghị Cơ quan thẩm quyền Việt Nam làm việc với Cơ quan thẩm quyền Trung Quốc để có những biện pháp kiểm soát phù hợp hơn đối với hàng thủy sản Việt Nam trong bối cảnh Việt Nam đã kiểm soát tốt Covid-19 so với các nước khác trên thế giới.

Ngọc Khánh