Tiềm ẩn nhiều rủi ro

Vụ việc hơn 24 sổ tiết kiệm trị giá 500 tỷ đồng đột nhiên “bốc hơi” sau 5 năm gửi tại Oceanbank khiến nhiều người gửi tiền NH bị “sốc”. Hay như, trường hợp khách hàng Nguyễn Thị H., ở Phú Thọ làm sổ tiết kiệm trị giá 800 triệu đồng tại một NHNN chi nhánh tỉnh này.

Quá hạn ít ngày, tháng 7/2017, bà có việc rút ra, bà H. bị “sốc” khi cuốn sổ mang tên mình bốc hơi 790 triệu - chỉ còn 10 triệu đồng… cho thấy việc đảm bảo quyền lợi của khách hàng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Chi tiền tỷ cho bảo mật, khách hàng vẫn bị mất tiền (Ảnh minh họa)

Các NHTM cho biết, để đầu tư cho hệ thống NH lõi rất tốn kém, chi phí lên đến vài triệu USD, đó là chưa kể số tiền duy trì và đánh giá lại hằng năm khoảng 5 tỷ đồng.

Chưa kể, chi phí đầu tư đội ngũ kỹ sư vận hành cũng rất tốn kém. Thế nhưng, sự cố mất tiền của khách hàng vẫn thường xuyên xảy ra như trường hợp của khách hàng Hoàng Minh Tâm (Hà Nội), bị rút hết số dư 94,9 triệu đồng trong tài khoản tại ATM Sacombank ở công viên Lê Văn Tám (quận 1, TP. HCM), hay như một chủ thẻ của Agribank cũng báo mất 24,3 triệu đồng trong tài khoản dù không giao dịch.

Theo các chuyên gia CNTT, trường hợp một số chủ thẻ bị mất tiền trong thời gian qua, nguyên nhân do 2 khả năng: Tội phạm sử dụng công nghệ skimming lấy cắp thông tin thẻ và mã PIN để làm thẻ giả hoặc khách hàng bị lợi dụng; khách hàng bị lợi dụng, có thể người khác sử dụng thẻ thật của chủ thẻ để thực hiện giao dịch rút tiền trên ATM/chi tiêu trên POS mà chủ thẻ không biết, hoặc vô tình để lộ các thông tin thẻ bảo mật qua các mạng xã hội (facebook, skype, viber, zalo…).

Tuy nhiên, mới đây, xuất hiện một số trường hợp khách hàng gửi tiền vào NH bằng sổ tiết kiệm, nhưng đến ngày đáo hạn mới tá hóa vì số tiền không có trên hệ thống NH.

Cụ thể, 17 khách hàng đến Oceanbank Hải Phòng gửi tiết kiệm kỳ hạn 5 năm (2012 - 2017), nhưng đến đầu tháng 9/2017, đi tất toán thì họ được thông báo sổ không hợp lệ, dù khi gửi khách hàng đã kiểm tra số liệu trong sổ chính xác, có dấu và chữ ký xác nhận của NH.

Đặc biệt, 17 khách hàng đã bất ngờ khi được nhân viên giao dịch thông báo hơn 400 tỷ đồng không hề có trong hệ thống. Chỉ đến khi họ làm đơn, làm việc với NH này và cơ quan công an điều tra vào cuộc, khi đó mới tá hỏa bởi trên thực tế, dù đã mở sổ tiết kiệm, nhưng số tiền này không hề có trong hệ thống NH.

Quản lý còn lỏng lẻo          

Với những trường hợp khách hàng bị mất tiền khi gửi tiết kiệm tại NH, theo các chuyên gia, phần lớn là do cán bộ NH cố tình chiếm đoạt tài sản của khách hàng.

Một số NH đã không tuân thủ nghiêm ngặt quy định giao dịch. Áp lực về doanh số và huy động vốn khiến nhiều NH lơ là trong việc quản lý cán bộ. Nhiều NH coi khách hàng có tiền tỷ, được xem là khách VIP. Nên khi có nhu cầu gửi tiền, người gửi chỉ cần ngồi nhà gọi điện sẽ có nhân viên NH đến tận nơi làm thủ tục.

Theo chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu, đây thực ra cũng là một kẽ hở, các NH biết, nhưng vì quá cần khách nên đa số đều lờ đi rất khó có quy định, quy trình nào kiểm soát được đó là đạo đức cán bộ NH, nhất là những người được tin tưởng giao trọng trách như trưởng phòng giao dịch hay giám đốc chi nhánh.

Lãnh đạo một NHTM cho hay, trong một số trường hợp khách hàng mất tiền khi đang gửi tiết kiệm một phần trách nhiệm thuộc về lãnh đạo NH tin nhân viên mà đọc “mã” duyệt cho khách hàng rút tiền (rồi làm thủ tục vào hôm sau và đổi mã mới). Vì thế, đã đến lúc các NH phải nâng cao kỷ luật, không được bỏ qua một công đoạn nào trong giao dịch.

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, những vụ việc có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tiền gửi của khách hàng tại một số NH vừa qua, sai trước hết thuộc về khách hàng vì đã ký giấy trắng, tạo sơ hở cho đối tượng muốn lừa đảo. Nhưng bên cạnh đó, NH cũng có trách nhiệm.

Theo ông Đức, DN rút tiền còn có kế toán trưởng, có ủy nhiệm chi, còn ở đây khách hàng ký khống hay ký giấy không có nội dung, nhưng NH vẫn cho rút tiền là vô lý.

Rõ ràng, ngoài việc đầu tư hệ thống bảo mật cho NH, các nhà băng phải luôn tuân thủ đúng quy trình giao dịch với khách hàng. Đặc biệt phải thường xuyên thanh kiểm tra hệ thống nhằm bảo đảm an toàn hệ thống NH cũng như bảo đảm quyền lợi của khách hàng.

Đức Thế