Thông tin tình hình triển khai dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành, VEC cho biết, hiện giá trị sản lượng các gói thầu đã triển khai thi công đạt 10.967 tỷ đồng, tương đương 79,96% giá trị xây lắp của dự án (theo hợp đồng gốc).

Trong đó, tại đoạn 1 phía Tây (các gói thầu A1, A2-1, A2-2, A3, A4), các gói thầu đã dừng thi công từ năm 2019 do hiệp định vay đã hết hạn 30/6/2019.

Tính đến nay, các gói thầu A2-1 và A3 đã cơ bản hoàn thành (chỉ còn các hạng mục phụ trợ). Các gói thầu còn lại, gồm: Gói thầu A1 đạt 81,24%, gói A2-2 đạt 68,47% và A4 đạt 78,1%.

VEC đã chủ động sử dụng nguồn vốn của VEC để đàm phán với các nhà thầu. Các nhà thầu gói A2-1, A2-2, A3, A4 đã đồng ý tái khởi động, ký phụ lục hợp đồng và đang chuẩn bị thi công. Gói thầu A1 đang thực hiện thủ tục chấm dứt hợp đồng. Dự kiến, các gói thầu đoạn phía Tây sẽ hoàn thành thi công trước ngày 31/12/2023.

Tại đoạn 2, các gói thầu (J1, J2, J3) đã dừng thi công từ năm 2019 do không được bố trí vốn.

Hiện, gói thầu J2 đã hoàn thành, gói thầu J1 và J3 đã cơ bản hoàn thành phần cầu dẫn. Cầu Bình Khánh (gói J1) và Phước Khánh (gói J3) đã hoàn thành trụ tháp, khối K0. Khối lượng đã thi công gói J1 đạt 77,63% và gói J3 đạt 80,7%.

VEC cho biết, theo Quyết định số 1131 ngày 22/07/2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, thời gian hoàn thành dự án đưa vào khai thác sử dụng là trước ngày 31/12/2023.

Tuy nhiên, do vướng mắc về nguồn vốn Jica, vốn đối ứng và thủ tục phê duyệt chủ trương sử dụng vốn dư khoản vay 2 cho khối lượng còn lại của đoạn phía Tây đến nay chưa xong và thời gian phát sinh trong quá trình lựa chọn nhà thầu mới tại gói J1 và J3. 
Cụ thể, gói thầu J3 nhà thầu đề nghị chấm dứt hợp đồng, đồng thời khởi kiện VEC ra Trung tâm trọng tài quốc tế Singapore (SIAC) để tranh chấp, yêu cầu đền bù các chi phí phát sinh do thời gian dừng chờ.

Hiện VEC đã chấm dứt hợp đồng và đang triển khai các thủ tục đấu thầu lựa chọn Nhà thầu thi công mới với mục tiêu hoàn thành thi công trong quý I/2025.

Với gói thầu J1, VEC đang đàm phán với nhà thầu để nối lại thi công, tuy nhiên Nhà thầu đưa ra điều kiện chỉ tái khởi động thi công nếu VEC đồng ý cam kết thanh toán các chi phí khiếu nại do thời gian dừng thi công kéo dài.

Nhưng việc xem xét các chi phí phát sinh do dừng thi công cần được VEC, tư vấn giám sát đánh giá kỹ lưỡng theo đúng quy định hợp đồng và điều kiện, tình hình thực tế của dự án. Trong trường hợp đàm phán không thành công phải chấm dứt hợp đồng và lựa chọn nhà thầu mới, dự kiến hoàn thành trong quý I/2025.

Ngoài ra, VEC còn gặp khó khăn về nguồn vốn đối ứng và thủ tục phê duyệt chủ trương sử dụng vốn dư khoản vay lần hai cho khối lượng còn lại của các đoạn phía Tây.

Do đó, VEC kiến nghị trong khi chờ thực hiện thủ tục điều chỉnh dự án đầu tư, gia hạn thời gian hoàn thành dự án, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương gia hạn thời gian hoàn thành dự án đến ngày 30/09/2025.

Trong khi chờ giải quyết các thủ tục về nguồn vốn, VEC đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Tổng công ty chủ động cân đối, sử dụng vốn của VEC để tái khởi động thi công, giải ngân cho dự án đồng thời cho phép khoanh lại phần lãi phát sinh của khoản tiền hơn 5.334 tỷ đồng từ năm 2012 đến hết ngày 31/12/2021 là hơn 4.561 tỷ đồng và không tính lãi phát sinh từ năm 2022 trở đi để VEC có thể cân đối được nguồn vốn từ nguồn thu phí nhàn rỗi chưa đến kỳ trả nợ để đầu tư vào dự án và đảm bảo khả năng trả nợ.

Phía VEC cũng cam kết xin hoàn trả khoản tiền lãi hơn 4.561 tỷ đồng trong vòng 05 năm từ năm 2030 đến năm 2034, mỗi năm hơn 912 tỷ đồng để không ảnh hưởng đến dòng tiền hoạt động kinh doanh của VEC.

Nguyễn Tùng