"Đem con bỏ chợ"

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung hôm nay (5/6), nhiều đại biểu nêu thực trạng lao động xuất khẩu Việt Nam chủ yếu trình độ thấp, nhiều công ty môi giới lao động "đem con bỏ chợ", nhiều lao động không thuân thủ hợp đồng…

Về việc này, Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung cho biết, chủ trương đưa người Việt Nam ra lao động nước ngoài là chủ trương đúng. Nước ta đang phấn đấu có khoảng 1 triệu thanh niên ra nước ngoài, đến nay có khoảng 500.000 người lao động, con số này gần đây tăng lên. 

Cũng theo Bộ trưởng, năm 2017, đưa được 134.000 người và điều quan trọng là thị trường bị gián đoạn trước đây như Hàn Quốc được nối lại.

Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung thừa nhận, công tác xuất khẩu lao động còn những bất cập như tỷ lệ lao động bỏ trốn, kết thúc hợp đồng không về nước, ở lại lao động bất hợp pháp vẫn xảy ra ở một số thị trường như Hàn Quốc. Bộ đã có nhiều giải pháp xử lý quyết liệt, bước đầu đã ngăn chặn được tình trạng này.

"Một số thị trường có thu nhập cao, nhưng tỷ lệ bỏ trốn khi kết thúc hợp đồng rất cao như Hàn Quốc, có năm đến 55%, chính vì vậy, Hàn Quốc suốt 4 năm đã không ký với Việt Nam đưa người lao động sang. Chúng ta đã rất nỗ lực để nối lại với nhiều biện pháp kiểm soát. Chúng tôi sẽ tổ chức lại các hoạt động để giảm tình trạng này", Bộ trưởng Dung nói.

Cũng tại phiên chất vấn, nhiều đại biểu đặt câu hỏi về việc tình trạng bảo vệ người lao động qua biên giới, đặc biệt tại các tỉnh phía Bắc. 

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Dung nói: “Hiện chúng ta ước tính khoảng 139.000 lao động thường xuyên qua biên giới làm việc. Chúng ta thiếu khuôn khổ pháp lý về vấn đề này. Tuy nhiên, có những nước đã đàm phán được, có những nước chưa thể đàm phán xong. Bộ đang hướng dẫn 7 tỉnh phía Bắc ký biên bản với các địa phương phía họ về bảo vệ lao động”.

 Giải pháp bảo vệ quyền lợi người lao động

Đại biểu Phùng Thị Thường (Vĩnh Phúc) nêu chất vấn về giải pháp bảo vệ quyền lợi cho người lao động khu vực FDI trước xu hướng thất nghiệp sau 35 tuổi tại khu vực này gia tăng, nhất là lao động nữ.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng khẳng định, doanh nghiệp FDI có vai trò rất quan trọng, đóng góp rất lớn về kinh tế cho đất nước. Cùng với đóng góp kinh tế thì khu vực FDI góp phần rất quan trọng vào giải quyết lực lượng lao động.

Tính đến nay, riêng khu vực FDI có khoảng 2,68 triệu người lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp FDI. Trong đó, một số tập đoàn lớn như Pou Chen khoảng 150, Samsung khoảng 170, hãng Nike kể cả gia công khoảng 400.000 lao động. Đa phần những tập đoàn, doanh nghiệp FDI lớn rất quan tâm đến đời sống phúc lợi của người lao động. Vừa qua, xảy ra một số vụ việc chủ yếu là những doanh nghiệp nhỏ lẻ.

Về việc bảo vệ quyền lợi người lao động trong các doanh nghiệp FDI, Bộ trưởng cho biết, về cơ bản các doanh nghiệp, các tập đoàn FDI cũng quan tâm đến đời sống của người lao động.

Thời gian qua, Thủ tướng, phó thủ tướng, cán bộ lãnh đạo các cơ quan cũng đã đi kiểm tra thực tiễn rất nhiều doanh nghiệp FDI. Thủ tướng cũng mới có đối thoại với doanh nghiệp FDI và đối thoại với công nhân. Chúng ta cũng điều chỉnh để đề nghị các doanh nghiệp FDI quan tâm nhiều hơn đến phúc lợi xã hội. Bình quân, mức lương hiện nay tại các tập đoàn lớn khoảng 5,5 triệu đồng/tháng.

Có ý kiến nói thời gian qua, ở các doanh nghiệp FDI sa thải số người tuổi 30, 35 là tỷ lệ lớn. Thậm chí, có ý kiến của một viện nghiên cứu đưa ra đó là sa thải 80% người lao động ở độ tuổi 30, 35.

Báo cáo với Quốc hội và cử tri cả nước, Bộ trưởng khẳng định “không có chuyện này” và cho biết, thời gian qua, ngay sau khi có thông tin Bộ đã phối hợp với Ủy ban Về các vấn đề xã hội Quốc hội, đi khảo sát và đi kiểm tra thực tiễn ở các doanh nghiệp và một số doanh nghiệp của 3 tỉnh, Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh và Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả cho thấy “con số không phải như thế”. Chỉ có 11%, trong số 11% của những người nghỉ việc hoặc xin nghỉ việc hoặc nghỉ 1 lần vì nhiều lý do khác nhau, nằm trong số này, số ở độ tuổi 30, 35. Tất cả số nghỉ này, có thể là vì nguyện vọng cá nhân hoặc nghỉ 1 lần chứ không phải bị sa thải. Nếu tính như vậy, chỉ vào khoảng 1,9% so với tổng số người lao động của doanh nghiệp đó. Còn riêng Thành phố Hồ Chí Minh và Bắc Ninh rất hạn chế.

Bộ trưởng cho biết, gần đây nhất, cách đây 1 tuần ông đã trực tiếp đi nghe ở Samsung, hiện nay Samsung bỏ tiền ra đào tạo 1.986 công nhân học chương trình cao đẳng. Trong đó, 555 đã tốt nghiệp và khi tốt nghiệp xong họ nâng lương cho những người này, mức tăng thên là 977.000 đồng/người/tháng. FDI của Samsung vừa rồi nhận 1.862 người, trong đó có 551 người ở độ tuổi 35.

“Về cơ bản, tôi báo cáo đại biểu như vậy để thấy bức tranh tổng thể. Tuy nhiên, chúng tôi tiếp tục tiếp thu ý kiến đại biểu, đúng là phải chăm lo cho khu vực này. Vừa qua (ngày 2/6), tôi đã báo cáo Chính phủ và trong nghị quyết của Chính phủ đồng ý để Bộ Xây dựng triển khai một dự án về tổ chức đào tạo và đào tạo lại cho công nhân, người lao động FDI khi thất nghiệp hoặc hỗ trợ các doanh nghiệp FDI, cũng như doanh nghiệp nói chung có thể đào tạo, chuyển nghề cho người lao động khi doanh nghiệp thay đổi cơ cấu sản xuất mà nguy cơ người lao động phải thay đổi hoặc không có việc làm.

Khi chúng tôi triển khai đề án này, các nội dung sẽ được triển khai chu đáo, kể cả về công việc, về đào tạo nghề, thu nhập và các điều kiện khác”, Bộ trưởng cho biết.

 Hoan Nguyễn