Những thủ đoạn tinh vi 

Trao đổi với phóng viên, Phó chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo 389 Lạng Sơn, Lương Trọng Quỳnh cho biết:

Trước Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, tình hình buôn lậu trên địa bàn diễn biến phức tạp. Phương thức, thủ đoạn buôn lậu vẫn là mang vác nhỏ lẻ hàng hóa qua các khu vực đường mòn, lối mở dọc biên giới, chủ yếu tập trung tại một số khu vực thuộc các xã Tân Thanh, Tân Mỹ (huyện Văn Lãng), thị trấn Đồng Đăng (huyện Cao Lộc)..., được vận chuyển bằng xe ô tô về nội địa theo các tuyến quốc lộ 1A, 1B. 

Hàng lậu chủ yếu là quần áo may sẵn, hàng tiêu dùng, mỹ phẩm, các loại bánh, kẹo, các loại hạt tẩm ướp gia vị, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm... Trong đó, có nhiều mặt hàng là hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và hàng cấm.

Từ tháng 2/2020 đến nửa đầu tháng 4/2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, lực lượng chức năng 2 bên biên giới (Việt Nam - Trung Quốc) đã tăng cường quản lý hoạt động xuất nhập cảnh trái phép, do vậy không có hoạt động vận chuyển hàng hóa nhập lậu. Nhưng dịp này xảy ra việc lén lút xuất lậu mặt hàng khẩu trang sang Trung Quốc, do nhu cầu tiêu dùng bên kia biên giới tăng cao và có sự chênh lệch giá.

Từ cuối tháng 4/2020 đến giữa tháng 6/2020, tình hình buôn lậu qua đường mòn hầu như không có, nhưng lại xuất hiện tình trạng gian lận thương mại về số lượng nhập khẩu hàng hóa qua biên giới, sau đó sử dụng hóa đơn bán hàng của một số cá nhân kinh doanh tại khu vực biên giới, vận chuyển qua đường bưu điện, qua dịch vụ chuyển phát nhanh, vận chuyển trên các loại xe ô tô vào sâu trong nội địa để tiêu thụ.

Từ tháng 7/2020 trở lại đây, hoạt động mang vác hàng lậu nhỏ lẻ trên một số đường mòn qua biên giới khu vực ngách Hang Dơi, Đồi 386, xã Tân Mỹ, Đồi Cao, xã Tân Thanh (huyện Văn Lãng), một số lối mòn qua biên giới khu vực các xã Tú Mịch, Yên Khoái, Mẫu Sơn (huyện Lộc Bình), hoạt động nhập lậu nguyên liệu thuốc bắc, gia cầm giống, sản phẩm gia súc...

Các đối tượng lợi dụng thời điểm đêm tối, giờ giao ca của lực lượng chức năng để mang vác qua biên giới theo các đường mòn, sau đó ghi hóa đơn bán hàng, sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh, dịch vụ bưu chính, chạy ô tô trên các tuyến đường vận chuyển vào nội địa.

Tích cực đấu tranh chống buôn lậu

Trước tình hình đó, ngay từ đầu quý IV/2019, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh đã ban hành Kế hoạch về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả 2020.

Theo đó, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh đã chỉ đạo các lực lượng chức năng triển khai công tác chống buôn lậu trên cơ sở thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về các biện pháp cấp bách phòng chống dịch Covid-19. Các đơn vị chức năng, một mặt đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật, mặt khác, kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất nhập cảnh khu vực biên giới.

Cụ thể, các lực lượng chức năng đã tổ chức tuần tra ngăn chặn triệt để hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và quản lý xuất nhập cảnh, phòng chống dịch Covid-19; tăng cường lập hàng rào, tạo vật cản với hàng trăm km trên biên giới, nhất là tại một số địa bàn trọng điểm biên giới các xã Tân Thanh, Tân Mỹ (huyện Văn Lãng), các xã Yên Khoái, Tú Mịch (huyện Lộc Bình); lập và duy trì thường xuyên các lán chốt chặn, tổ cơ động (duy trì thường xuyên 125 lán, chốt cố định và 31 tổ cơ động với tổng quân số 991 người).

Năm 2020, phía Trung Quốc đã rào kiên cố khoảng 110 km trên toàn tuyến biên giới với Lạng Sơn nhằm ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép, góp phần giảm áp lực chống xuất nhập cảnh trái phép qua biên giới.  

Các lực lượng chức năng chủ động nắm chắc địa bàn, phòng ngừa, đấu tranh với các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng cấm. Tập trung vào các mặt hàng vật tư y tế liên quan đến phòng chống dịch Covid-19, hoạt động mua bán, vận chuyển tàng trữ các loại pháo, đồ chơi bạo lực, vũ khí thô sơ... Tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường hàng hóa, nhất là hoạt động kinh doanh thông qua thương mại điện tử. Đồng thời, tuyên truyền ký cam kết, kiểm tra, kiểm soát các cơ sở kinh doanh hàng hóa là sản phẩm y dược, vật tư y tế và các loại thuốc liên quan đến phòng chống dịch.

Những kết quả quan trọng đạt được

Năm 2020, các lực lượng chức năng Ban Chỉ đạo 389 tỉnh đã kiểm tra, xử lý vi phạm 5.347 vụ (bằng gần 85% năm 2019). Tổng trị giá hàng hóa vi phạm bị tịch thu là gần 32 tỷ đồng (bằng 75,38% năm 2019). Tổng số tiền xử lý vi phạm hành chính gần 81 tỷ đồng. Khởi tố 370 vụ, với 549 đối tượng.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, Lương Trọng Quỳnh nhấn mạnh:

Năm 2020, điểm nhấn quan trọng trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đó là Ban Chỉ đạo 389 tỉnh thường xuyên chỉ đạo các đơn vị chức năng, có những giải pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời. Nhờ đó, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đã giảm so cùng kỳ 2019.

Công tác kiểm tra, giám sát, chấn chỉnh đối với tập thể, cá nhân trong lực lượng thực thi được tăng cường. Các lực lượng chức năng có sự phối hợp đồng bộ, hiệu quả, triển khai quyết liệt, hiệu quả nhiệm vụ được giao.

Thị trường hàng hóa nội địa cơ bản ổn định, nhất là trong thời gian cao điểm phòng chống dịch Covid-19, không có hiện tượng tăng giá, ép giá, găm hàng, tung tin thất thiệt, gây rối loạn thị trường. Môi trường đầu tư, kinh doanh, hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn tiếp tục được quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng. 

Tuy nhiên, do Lạng Sơn là tỉnh biên giới nên tình trạng gian lận thương mại thông qua hoạt động xuất nhập khẩu luôn tiềm ẩn và diễn biến phức tạp, với thủ đoạn vi phạm tinh vi như khai hải quan không đúng chủng loại hàng hóa, trà trộn hàng lậu, hàng cấm trong các phương tiện vận chuyển hàng hóa nhập khẩu, lợi dụng quy định ghi nhãn hàng hóa nhập khẩu để gian lận về nguồn gốc xuất xứ.

Hoạt động kinh doanh hàng hóa qua thương mại điện tử trên thị trường nội địa phát triển mạnh, nhất là thời điểm xảy ra đại dịch Covid-19, gây khó khăn trong kiểm soát về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, chế độ hóa đơn chứng từ, nghĩa vụ nộp ngân sách và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Ngoài ra, với một tỉnh miền núi, biên giới, địa hình phức tạp, có nhiều đường mòn, lối tắt qua lại biên giới, rất khó khăn cho các lực lượng chức năng chốt chặn, kiểm soát triệt để hoạt động buôn lậu qua biên giới.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, Lương Trọng Quỳnh kiến nghị: 

Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ban, ngành liên quan sớm xem xét, phê duyệt chủ trương thực hiện thí điểm cho nhập khẩu dược liệu qua cửa khẩu Chi Ma; tiếp tục xem xét, sửa đổi các quy định hiện hành theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho nhập khẩu dược liệu, qua đó, nhằm hạn chế tình trạng nhập lậu dược liệu.

Các bộ, ngành liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về hóa đơn, chứng từ đối với hàng hóa sản xuất ngoài Việt Nam, lưu thông trên thị trường, nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ về thu ngân sách, nguồn gốc hàng hóa.

Sớm nghiên cứu, hoàn thiện các quy định của pháp luật về quản lý hoạt động thương mại điện tử, bán hàng đa cấp, quản lý dịch vụ vận chuyển qua dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh bảo đảm phù hợp với xu thế phát triển công nghệ thông tin, chuyển phát nhanh hiện nay.

Một số nhiệm vụ trọng tâm

Mới đây, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh tổ chức Hội nghị tổng kết công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả năm 2020; phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2021.

Tại hội nghị, Phó chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban chỉ đạo 389 Lạng Sơn, Lương Trọng Quỳnh đánh giá cao nỗ lực của các cấp, các ngành và các lực lượng chức năng đã quyết liệt đấu tranh chống vấn nạn buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, đạt nhiều kết quả tích cực. Đặc biệt, thực hiện hiệu quả “nhiệm vụ kép”, vừa phòng chống buôn lậu, vừa phòng chống dịch Covid-19.

Phó chủ tịch Lương Trọng Quỳnh nhận định:

Trong thời gian tới, đặc biệt là dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả sẽ có nhiều diễn biến phức tạp. Vì vậy, các sở, ngành liên quan, các thành viên Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, các huyện, thành phố cần tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hàng cấm.

Theo đó, trên tuyến biên giới, các lực lượng chức năng phối hợp chốt chặn các đường mòn, lối tắt biên giới, các địa bàn trọng điểm, ngăn chặn triệt để hoạt động xuất nhập cảnh trái phép. Tăng cường kiểm soát, ngăn chặn tình trạng vận chuyển hàng lậu qua biên giới, giám sát chặt chẽ hàng nhập khẩu, hàng tạm nhập tái xuất qua các cửa khẩu.

Trong nội địa, tiếp tục tăng cường nắm chắc địa bàn, chủ động phòng ngừa, đấu tranh, xử lý hành vi mua bán hóa đơn giả. Các lực lượng chức năng phối hợp và tham mưu ban chỉ đạo 389 các cấp, kiểm soát trong nội địa, không để hình thành các tụ điểm, đường dây buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả quy mô, số lượng lớn.

Các cơ quan thành viên Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, theo chức năng nhiệm vụ được giao phối hợp, chủ động dự báo cung ứng hàng hóa, chỉ đạo các lực lượng thanh tra chuyên ngành, kiểm tra chất lượng hàng hóa, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, kịp thời đưa tin về xử lý các hành vi vi phạm.

UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các lực lượng, triển khai các nhiệm vụ phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trước, trong vào sau Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

Trước đó, ngày 17/11/2020, để kịp thời ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, nhất là vào thời điểm cuối năm 2020. Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Công văn số 137/BCĐ389-CQTT về việc tiếp tục tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Cụ thể, Trưởng ban Chỉ đạo 389 tỉnh yêu cầu: Các cơ quan thành viên Ban Chỉ đạo, UBND các huyện, thành phố tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc nội dung Kế hoạch số 12/KH-BCĐ, ngày 31/1/2020 của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh về thực hiện công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả năm 2020 và một số văn bản chỉ đạo khác có liên quan của bộ, ngành Trung ương, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia và UBND tỉnh. Trong đó, chú trọng một số nội dung sau.

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chỉ đạo lực lượng tổ chức ngăn chặn quyết liệt, hiệu quả theo địa bàn phụ trách đối với các hoạt động xuất nhập cảnh, mang vác hàng hóa trái phép qua biên giới.

Cục Hải quan chỉ đạo lực lượng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, bảo đảm chặt chẽ theo quy định, phòng ngừa hiệu quả các hành vi gian lận thương mại, giả nguồn gốc xứ xứ Việt Nam, để hưởng lợi trái với quy định của pháp luật, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.

Công an tỉnh chỉ đạo lực lượng tổ chức xử lý tình trạng xe ô tô mang biển kiểm soát giả, tháo ghế, dán kính, chở hàng trong khoang chở khách trên các tuyến đường bộ; phối hợp, hỗ trợ các cơ quan chức năng nội địa kiểm tra, xác minh nguồn gốc hàng hóa sản xuất ngoài Việt Nam lưu thông trên thị trường; thực hiện quyết liệt việc xử lý các đối tượng cầm đầu vận chuyển hàng hóa qua biên giới về nội địa.

Cục Quản lý thị trường chỉ đạo lực lượng tiếp tục xử lý các điểm tập kết hàng hóa trong nội địa, tập trung vào nhóm hàng hóa nhập lậu là dược liệu, gia cầm giống, nầm lợn, hàng tiêu dùng; tăng cường chống các hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng vi phạm an toàn thực phẩm, hàng cấm lưu thông trên thị trường.

Cục Thuế tiếp tục tăng cường công tác quản lý việc cấp phát, sử dụng hóa đơn chứng từ của các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại trên địa bàn tỉnh, nhằm ngăn chặn có hiệu quả việc gian lận về nguồn gốc hàng hóa, giá trong ghi hóa đơn bán hàng; xử lý nghiêm các đối tượng sử dụng bất hợp pháp hóa đơn để hợp thức hóa hàng hóa nhập lậu, mua bán hóa đơn trái phép.

Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh chỉ đạo Đội 389 tỉnh, tăng cường công tác theo dõi, nắm bắt tình hình, quản lý địa bàn, nhằm phát hiện và xử lý hoặc phối hợp xử lý các vụ việc phát sinh. Đồng thời, chủ động tham mưu lãnh đạo Ban Chỉ đạo 389 tỉnh các giải pháp chỉ đạo tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, nhất là đối với các địa bàn trọng điểm và dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán. 

UBND các huyện, thành phố, chỉ đạo các ngành chức năng và chính quyền cơ sở, tăng cường phối hợp giữa các đơn vị chức năng trên địa bàn trong công tác tuyên truyền pháp luật, thực hiện các biện pháp chốt chặn, tuần tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Trưởng ban Chỉ đạo 389 tỉnh yêu cầu, thủ trưởng các cơ quan thành viên Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, chủ tịch UBND các huyện, thành phố, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đối với lĩnh vực, địa bàn phụ trách; thường xuyên kiểm tra, chấn chỉnh trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân được giao nhiệm vụ, chịu trách nhiệm trước Trưởng ban Chỉ đạo 389 tỉnh nếu để phát sinh phức tạp về buôn lậu đối với lĩnh vực, địa bàn mình phụ trách…

 Nguyễn Kiên