Bài 1: NM xi măng "tra tấn” người dân

THCL Mức độ gây ô nhiễm môi trường (ONMT) của NM Xi măng Vĩnh Sơn là không hề nhỏ. Từ lúc đưa vào hoạt động, NM này liên tục ONMT, ảnh hưởng đến cuộc sống và sản xuất của người dân 2 xã Trung Sơn và Thành Lập (Trung Sơn).

2 nhà máy xi măng Trung Sơn và Vĩnh Sơn chưa đảm bảo đủ điều kiện về bảo vệ môi trường

“Phủ bụi” khu dân cư

Thôn Ao Kềnh (xã Thành Lập) từ nhiều năm qua, luôn là nạn nhân “khổ sở” nhất của NM. Dù không nằm sát NM, nhưng nơi đây luôn phải hứng chịu lượng khói bụi lớn nhất từ NM này thải ra.

Người dân trong thôn cho biết, mái nhà nào cũng bạc trắng vì bụi xi măng, sân vườn ngày nào cũng phải quét vài lần mà không sạch. Mọi cây cối, vật dụng bên ngoài đều bị bám bụi trắng xóa.

Chị Nguyễn Kim Thoa, một công dân của thôn Ao Kềnh nói: “Ban đêm là lúc bụi rơi nhiều nhất. Thậm chí có thời điểm, đứng ngoài trời cũng cảm nhận rõ bụi rơi lả tả xuống đầu như… mưa xuân”.

Khói bụi khiến các bệnh về đường hô hấp tăng lên. Trong đơn khiếu nại gửi NM và các cấp chính quyền, có người dân còn viết: “Cái chết bởi khói bụi hàng ngày đang cận kề, nhưng đi kêu cứu chưa có cấp nào giải quyết”.

Ông Nguyễn Xuân Đường, Trưởng thôn Ao Kềnh cho hay: “Suốt bao năm, người dân đã quen với cái cảnh này rồi nên chẳng còn dám hy vọng gì thêm nữa. Ngay từ khi NM đi vào hoạt động, bà con đã nhiều lần phản ánh với lãnh đạo NM và chính quyền địa phương về tình trạng ô nhiễm khói bụi và tiếng ồn. Nhiều lần, các đoàn cán bộ xã, huyện rồi tỉnh về kiểm tra, xác nhận tình trạng ô nhiễm và yêu cầu NM phải khắc phục, song không hiểu sao, sự việc vẫn không thay đổi”.

Theo ông Đường, toàn thôn Ao Kềnh có 245 hộ dân (hơn 1000 khẩu), hầu như hộ nào cũng chịu ảnh hưởng từ khói bụi ô nhiễm của NM. Mặc dù, NM đóng trên địa bàn xã Trung Sơn, nhưng tầm “phủ bụi” của nó lan rộng ra cả 2 xã Trung Sơn và Thành Lập. Thậm chí, xã Trần Phú cách xa đó cũng bị ảnh hưởng. Đặc biệt, trên địa bàn xã Thành Lập có 3 trường học thuộc cả 3 cấp bị ô nhiễm nghiêm trọng bởi khói bụi NM thải ra.

Đổ lỗi cho… sự cố?

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Hợp, Trưởng ban An ninh (NM Xi măng Vĩnh Sơn) thừa nhận, tình trạng khói bụi từ NM xả ra môi trường như phản ánh của người dân là có thật, nhưng là nguyên nhân khách quan ngoài ý muốn: “Khói bụi chỉ sinh ra trong quá trình cấp liệu lúc mới khởi động NM. Hiện tượng này chỉ diễn ra khoảng 30 phút đến một tiếng là cùng”.

Ông Hợp giải thích, trong quá trình vận hành, hệ thống máy móc của NM thường xuyên xảy ra sự cố buộc phải dừng hoạt động để sửa chữa. Mỗi lần sửa chữa xong, khởi động lại máy móc thì tình trạng khói bụi phát tán ra môi trường lại xuất hiện.

Người dân thì khẳng định, NM xả thải khói màu đen kịt, cuộn lên theo chiều gió bay vào các khu dân cư, khác hẳn với khói màu trắng chứa hơi nước.

Tại buổi làm việc, PV có cung cấp cho ông Hợp và ông Phạm Xuân Ước, Phó phòng Hành chính - Nhân sự nhiều đoạn clip ghi nhận tình trạng NM xả thải khói đen dày đặc ra môi trường. Ông Ước nói “màu khói như trong hình thì đúng là ô nhiễm thật”, nhưng tiếp tục đổ lỗi do... sự cố (?!)

Trong khi đó, cơ quan chức năng dường như bất lực trước việc “hung thần” NM Xi măng Vĩnh Sơn gây ONMT. Chỉ cần thông báo cho trưởng thôn, chính quyền xã là NM đang gặp “sự cố” (?!). Cơ quan chức năng và cả NM đều phân bua “không biết đến bao giờ mới khắc phục xong “sự cố”? Chỉ có người dân đang “sống dở, chết dở” từng ngày vì cái gọi là “sự cố” đó?

PV có đề nghị cung cấp số liệu cụ thể về thời gian, nguyên nhân để xảy ra sự cố, cũng như xem thực tế hệ thống tiếp nhiên liệu và túi lọc khí thải, tuy nhiên, ông Hợp nói phải báo cáo và chờ sự đồng ý của Ban giám đốc.

Cũng theo lời ông Hợp, NM sử dụng thiết bị tự động hóa của Trung Quốc, chưa được chuyển giao hết công nghệ, đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc trục trặc khi vận hành máy móc, gây ONMT. Câu hỏi đặt ra: Tại sao NM Xi măng Vĩnh Sơn chưa được chuyển giao hết công nghệ, vẫn được các cơ quan có thẩm quyền cho phép đi vào hoạt động gây nên tác động xấu đến môi trường và làm đảo lộn đời sống dân sinh?.

Đức Thế