Ngân Sơn có diện tích tự nhiên lớn, hình thành các vùng cây trồng tập trung như cây ăn quả, rừng nguyên liệu. Với khí hậu đặc trưng mát mẻ quanh năm, huyện Ngân Sơn có nhiều cây trồng đặc sản mà ít địa phương trong tỉnh trồng đạt sản lượng, chất lượng cao như: Dẻ, đào, lê. 

Huyện Ngân Sơn hiện có hơn 100ha cây dẻ ván, trong đó diện tích cho thu hoạch là hơn 27ha với năng suất trung bình đạt 56 tạ/ha, tập trung trồng tại các xã Bằng Vân, Đức Vân và thị trấn Nà Phặc. Đây là cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu tại địa phương, dễ chăm sóc và đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Ngoài ra, huyện có hơn 21ha cây lê (trong đó có hơn 7ha cây lê lai và hơn 14 ha cây lê ta) với gần 8ha đã cho thu hoạch, năng suất trung bình đạt 60 tạ/ha. Cây lê được trồng chủ yếu tại các xã Vân Tùng, Đức Vân, Bằng Vân. Quả lê được người tiêu dùng ưa chuộng, giá thành ổn định, mang lại giá trị kinh tế cao cho người sản xuất. Hơn 17ha cây đào đến nay đã có hơn 7ha đã cho thu hoạch, đạt năng suất trung bình 50 tạ/ha, được trồng chủ yếu tại thị trấn Nà Phặc và các xã Vân Tùng, Đức Vân, Bằng Vân.

Cây hồng không hạt cũng chiếm diện tích lớn với hơn 67ha, hiện có hơn 40ha đã cho thu hoạch với năng suất trung bình 60 tạ/ha, được người dân trồng nhiều ở các xã Hiệp Lực, Nà Phặc, Trung Hòa, Đức Vân. Hơn 40ha cây quýt, đã có hơn 21 ha đã cho thu hoạch, năng suất trung bình đạt 67 tạ/ha đang được trồng nhiều tại xã Thượng Ân.

Theo Tiến sĩ Lê Văn Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Sinh thái và Môi trường rừng, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Chủ nhiệm đề tài phát triển cây dẻ ván tại huyện Ngân Sơn thì, tiềm năng phát triển cây ăn quả của huyện Ngân Sơn là rất lớn, điều kiện thổ nhưỡng phù hợp, có đường giao thông thuận lợi là Quốc lộ 3, nhưng cây ăn quả đặc sản ở Ngân Sơn còn phân tán, chưa hình thành được vùng sản xuất tập trung quy mô lớn; việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chế biến và tổ chức liên kết bao tiêu sản phẩm chưa đạt được như mong muốn. Do vậy, hiện nay Viện nghiên cứu đang hỗ trợ địa phương xác định vùng trồng cây ăn quả phù hợp, hướng dẫn kỹ thuật trồng thâm canh cây dẻ ván và xây dựng được mô hình trồng mới với 04ha, cải tạo cây dẻ ván hiện có với 5ha tại huyện Ngân Sơn, nhằm góp phần tạo sản phẩm hàng hóa, tăng thu nhập cho người dân trong thời gian tới.

Nhờ áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật nên mẫu mã, chất lượng sản phẩm, diện tích cây ăn quả có giá trị trên địa bàn huyện Ngân Sơn ngày càng được mở rộng, nâng cao.

Để nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế từ các loại cây ăn quả chủ lực, huyện Ngân Sơn đặt mục tiêu phấn đấu từ nay đến năm 2025: Trồng hơn 185 ha cây dẻ ván, đồng thời duy trì sản phẩm OCOP và sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đối với cây trồng này; đối với cây lê, huyện phấn đấu đạt trên 28 ha, trồng tập trung tại các xã Bằng Vân, Đức Vân, Vân Tùng; duy trì diện tích hơn 40 ha cây quýt, phấn đấu đạt 50 ha cây đào, trên 60 ha cây hồng không hạt.

Để thực hiện các mục tiêu trên, huyện tiến hành rà soát, đánh giá tiềm năng và nhu cầu của các hộ gia đình có đất đai phù hợp với phát triển cây ăn quả đặc sản; phân vùng trồng để có điều kiện thâm canh tăng năng suất, quy mô đủ lớn cho công tác chế biến, tiêu thụ sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Huyện cũng chú trọng áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật như bón phân, cắt tỉa, tạo tán, đốn phục để thâm canh, tăng năng suất đối với diện tích cây ăn quả đặc sản hiện có và diện tích cây đã bị già cỗi, thoái hóa song còn khả năng hồi phục được.

Ngoài ra, huyện tập trung trồng mới, mở rộng diện tích và trồng mới thay thế những diện tích đã già cỗi, thoái hóa nhưng không khắc phục được. Cùng với mở rộng diện tích thì việc nâng cao chất lượng các loại cây ăn quả đặc sản cũng được huyện quan tâm triển khai trong thời gian tới. Huyện phấn đấu đến năm 2025, có hơn 318 ha cây ăn quả đặc sản được cấp có thẩm quyền công nhận đạt các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, OCOP…

Hà Trần