Ngày 23/12/2022, tại Bảo tàng tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ( số 04 Trần Phú, TP. Vũng Tàu), UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tổ chức Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc công nhận 03 Mặt nạ vàng Giồng Lớn – Long Sơn là bảo vật quốc gia và công bố di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ giỗ Bà Phi Yến.

Dự lễ có ông Phạm Định Phong - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; PGS-TS. Bùi Chí Hoàng – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội vùng Nam bộ, ủy viên Hội đồng di sản văn hóa Quốc gia; Ông Đặng Minh Thông,  Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Theo báo cáo về quá trình nghiên cứu và bảo tồn giá trị các di sản văn hóa tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: Qua 2 đợt khai quật lớn vào năm 2003 và 2005, trên diện tích gần 550m2 tại Giồng Lớn - Long Sơn, TP.Vũng Tàu, các nhà khảo cổ đã phát hiện 2.308 hiện vật bằng các chất liệu: gốm, đá, thủy tinh, mã não, kim loại màu vàng... ở trong các khu mộ táng. Những hiện vật này đều có niên đại trên dưới 2.000 năm. Đặc biệt, trong số này có 3 chiếc mặt nạ vàng Giồng Lớn, là một hình thức tùy táng (có thể dùng đắp lên mặt người chết) và chôn theo với hy vọng có thể người chết sang thế giới bên kia được no đủ, giàu sang phú quý. Đây là những hiện vật độc bản đặc biệt nhất không chỉ cho thấy địa vị cao quý của chủ nhân mộ táng mà còn đóng góp tư liệu quan trọng cho nhận thức về giai đoạn tiền Óc Eo vùng ven biển Đông Nam bộ.

Với những giá trị độc bản, độc đáo và giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng, ngày 25/12/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2198 công nhận “3 hiện vật Mặt nạ vàng Giồng Lớn Long Sơn” là bảo vật quốc gia. Hiện 3 Mặt nạ vàng Giồng Lớn Long Sơn đang được lưu giữ, trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Về Lễ giỗ Bà Phi Yến được Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quyết định đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 2705/QĐ-BVHTTDL ngày 28/10/2022. 

Lễ giỗ Bà Phi Yến là một Lễ hội truyền thống đã được tổ chức cách đây 237 năm, diễn ra tại di tích lịch sử - văn hóa An Sơn miếu (Côn Đảo).

Truyền thuyết về Bà Phi Yến đã được lưu truyền từ đời này qua đời khác trên huyện đảo, phản ánh triết lý nhân sinh quan phong phú của người dân nơi đây. Đây là di sản văn hóa phi vật thể có giá trị lịch sử, văn hóa – tín ngưỡng, nghệ thuật, thể hiện bản sắc của cộng đồng; là một hoạt động sinh hoạt văn hóa dân gian phong phú không chỉ đối với người Việt, Hoa, Khmer của vùng đất Nam Bộ mà còn ảnh hưởng và thu hút đông đảo khách hành hương từ khắp mọi miền đất nước và cả du khách quốc tế… Những năm gần đây, ngày giỗ Bà Phi Yến đã trở thành một lễ hội văn hóa lớn trong năm, được cộng đồng cư dân Côn Đảo cùng Đảng bộ, chính quyền Côn Đảo tổ chức trang trọng.

Ông Đặng Minh Thông,  Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết: Việc Bà Rịa - Vũng Tàu được đón nhận 3 bảo vật quốc gia và 01 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đầu tiên này sẽ là nguồn động lực lớn trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa của cả nước nói chung và Bà Rịa – Vũng Tàu nói riêng, đóng góp quan trọng vào kho tàng văn hoá của quốc gia. “ Di sản văn hóa Việt Nam không chỉ là viên ngọc quí của dân tộc mà còn là tài sản chung của nhân loại. Do vậy, các ngành, các cấp, mỗi cá nhân chúng ta cần phải tích cực, thường xuyên quan tâm bảo vệ, quản lý và phát huy giá trị để làm cho các viên ngọc quí của dân tộc ngày càng đẹp hơn” Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nói tại buổi lễ.

Thanh Huyền