Theo đó, trong tháng 2/2021, xuất khẩu giảm khoảng 19% so với cùng kỳ năm 2020 ước đạt trên 405 triệu USD, do tháng 2 năm nay trùng với kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, thời gian sản xuất, khai thác, chế biến ít hơn so với tháng 2/2020.

Trong 2 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản của Việt Nam tiếp tục bị chi phối bởi xu hướng tiêu thụ của thị trường trong bối cảnh dịch Covid vẫn nghiêm trọng.

Đồng thời, nhu cầu vẫn nghiêng về các sản phẩm thủy sản có giá vừa phải, dễ chế biến, có thời hạn bảo quản lâu, phù hợp với chế biến và tiêu thụ tại nhà như: tôm chân trắng cỡ nhỏ đông lạnh, tôm chân trắng chế biến, chả cá, surimi, cá biển phile, cắt khúc, cá cơm khô, mực khô…

Trong khi đó, xuất khẩu các sản phẩm tôm nguyên con đông lạnh, nhất là tôm sú giảm do yếu tố giá cao và do sự kiểm soát chặt hàng thực phẩm đông lạnh nhập khẩu của thị trường Trung Quốc. Ngoài ra, kỳ nghỉ Tết cũng khiến nguồn nguyên liệu sụtgiảm nhất là các mặt hàng hải sản như cá ngừ, mực, bạch tuộc và tôm biển… khiến giá trị xuất khẩu giảm.

Bên cạnh đó, hoạt động xuất khẩu trong 2 tháng đầu năm cũng bị hạn chế bởi cước vận tải biển tăng cao. Xuất khẩu tôm tháng 2 ước đạt gần 160 triệu USD, giảm 18% so với cùng kỳ năm 2020, và tính đến hết tháng 2 xuất khẩu đạt trên 380 triệu USD, giảm nhẹ 0,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, kim ngạch giảm chủ yếu do xuất khẩu tôm sú giảm gần 40%, trong khi tôm chân trắng vẫn chiếm tỷ trọng ngày càng lớn, 80% tổng XK tôm với khoảng 304 triệu, tăng khoảng 14% so với cùng kỳ năm ngoái, tôm sú chỉ chiếm 10% đạt khoảng 38 triệu USD, giảm 48%. Xuất khẩu cá tra sau khi sụt giảm liên tục trong năm 2020, đầu năm nay đã đảo chiều có dấu hiệu tích cực. Theo đó, XK trong tháng 1 tăng 22% đạt 123,5 triệu USD và tháng 2 giảm 17% đạt 90 triệu USD, đưa kết quả lũy kế 2 tháng lên 214 triệu USD, tăng 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong tháng 1/2021, XK cá tra phile đông lạnh đã tăng 54%, cá tra nguyên con tăng 162%.

Ngoài khách hàng Trung Quốc, các nhà nhập khẩu Colombia cũng tăng mua cá tra nguyên con của Việt Nam. Trong tháng 1/2021 nước này nhập khẩu chủ yếu cá tra nguyên con, cá tra phile chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.

Trừ Trung Quốc và EU, xuất khẩu cá tra Việt Nam có chiều hướng hồi phục mạnh tại tất cả các thị trường, trong đó tăng mạnh sang Mỹ (tăng 51% trong tháng 1/2021), sang các nước CPTPP tăng 38% (trong đó sang Mexico tăng 73%, sang Australia tăng 45%, sang Canada tăng 42% trong tháng 1/2021).

Xuất khẩu sang các thị trường khác (Brazil, Colombia, Anh, Nga) đều tăng từ 37-129% trong tháng 1. Tổng xuất khẩu các mặt hàng hải sản trong tháng 1 tăng 31,4% đạt 264 triệu USD, sang tháng 2 giảm 21% đạt 156 triệu USD, đưa kết quả xuất khẩu 2 tháng đầu năm lên gần 420 triệu USD, tăng 5,5%. Trong đó, xuất khẩu cá ngừ và nhuyễn thể hai mảnh vỏ đều giảm 11%, xuất khẩu mực, bạch tuộc tăng nhẹ 0,8%, các mặt hàng cá biển tăng 15%, trong khi xuất khẩu cua ghẹ giảm 26%.

Theo đà xuất khẩu 2 tháng đầu năm, dự báo kim ngạch xuất khẩu tháng 3/2021 sẽ đạt khoảng 640 triệu USD, tăng 1,5% so với cùng kỳ năm 2020. Xuất khẩu sang Mỹ, EU và các nước CPTPP sẽ duy trì tín hiệu tích cực nhờ nhu cầu cao và nhờ “đòn bẩy” từ các hiệp định thương mại tự do EVFTA và CPTPP.

Đặc biệt, EVFTA được cho là sẽ thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam nhờ mức chênh lệch về thuế. Theo đó, thuế suất xuất khẩu các sản phẩm cá tra Việt Nam vào EU sau 3 năm hầu hết sẽ giảm về 0%, thấp hơn mức thuế của đối thủ cạnh tranh như Indonesia (4,5 - 9%), Trung Quốc (0 - 9%).

Với lợi thế trên, mục tiêu của ngành hàng cá tra trong năm 2021 là sẽ hồi phục với mức tăng 5%, đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 1,6 tỷ USD. Không những vậy, trong 5 năm, VASEP cũng đặt ra mục tiêu cho kim ngạch xuất khẩu cá tra là 2,5 - 3 tỷ USD/năm.

 PV