“Cát tặc” lộng hành

Thời gian vừa qua, nhiều người dân tại thôn Nghĩa Kỳ, xã Vĩnh Hòa (Vĩnh Lộc) phản ánh về tình trạng nhiều đối tượng khai thác cát trái phép giữa ban ngày trên dòng sông Mã, đoạn chảy qua địa bàn. Đã nhiều lần người dân phản ánh đến chính quyền, cứ mỗi lần như vậy, trước khi có sự xuất hiện của lực lượng chức năng thì những chiếc tàu đang hút cát nhanh chóng thu vòi rồi di chuyển vào điểm mỏ hoặc xuôi về phía hạ lưu. Vấn nạn khai thác cát trái phép thời gian vừa qua không có dấu hiệu thiên giảm mà ngày càng trở nên phức tạp và lộng hành hơn, như đang thách thức pháp luật. Và đây cũng là điểm nóng khai thác cát tặc trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc.

Sau khi nhận được thông tin phản ánh của người dân, 6h30p sáng ngày 10/4/2020, Phóng viên có mặt tại đoạn sông Mã chạy qua địa bàn thôn Nghĩa Kỳ, xã Vĩnh Hòa để nắm rõ sự việc.

Các tàu hút cát đã gây ra sạt lở nhiều diện tích hoa mầu của người dân

Trước mắt chúng tôi là đại công trường đang khai thác cát trái phép,với hàng chục chiếc tàu đang náo động bởi tiếng gầm rú từ máy hút cát các loại. Các tàu khai thác cát này không có số hiệu và đang thả vòi rồng để “ăn” cát, những đối tượng khai thác dùng máy móc hiện đại, có công xuất lớn để thọc sâu xuống đáy sông chừng 10-20m để hút cát. Thậm chí còn dùng vòi rồng thọc thẳng vào sát mép bờ đất canh tác của các hộ dân để hút cát, do bị hút quá nhiều nên đáy sông bị lõm sâu khiến nhiều diện tích đất canh tác của các hộ dân nơi đây bị sạt lở nghiêm trọng.

Nhiều tàu đang hút cát trái phép ngoài điểm mỏ số 18 tại xã Vĩnh Hòa (Vĩnh Lộc)

Theo ghi nhận của phóng viên, đã có hàng trăm mét bờ bãi của các hộ dân bị sạt lở ăn sâu vào từ 5 đến 10m, có đoạn sạt lở khoét sâu vào diện tích đất canh tác chừng 20m. Thậm chí, nhiều vị trí đất bãi của các hộ dân đang canh tác cũng bị nước cuốn trôi tạo thành eo nước lớn. Việc các tàu hút cát nhiều nhất từ thời gian từ 5h sáng đến 11 giờ trưa, ngày cao điểm có khoảng 30- 40 tàu tập trung hút cát tại đoạn sông này.

Thấy sự xuất hiện của PV và người dân, các tàu đang khai thác cát tắt máy, thu vòi và để trôi tự do

Khi thấy Phóng viên chụp ảnh, ghi hình, ngay lập tức nhiều đối tượng trên tàu đã thu vòi rồng và tắt máy hút cát, có một vài chiếc tàu đã di chuyển vào điểm mỏ, còn số khác thả tàu trôi tự do xuôi về phía hạ lưu.

Nhiều người dân bức xúc vì cát tặc lộng hành, xót xa vì nhiều diện tích đất canh tác suốt nhiều tháng qua đã bị nước cuốn trôi. Để ngăn cản các tàu hút cát trộm, hút ngoài điểm mỏ, người dân phải cắm cờ, lập chòi kiên cố, thúc trực, canh phòng nhưng tình hình vẫn không được cải thiện.

Nhiều diện tích đất hoa mầu của người dân bị sạt lở, trôi theo dòng nước

Ông Phạm Văn Kính- người dân thôn Nghĩa Kỳ bức xúc nói: “Gia đình tôi được chính quyền xã cho thầu 6 ha đất trồng hoa mầu, nhưng nhiều năm qua đã bị sạt lở bởi nạn cát tặc lộng hành. Ngay tại khúc sông này có một mỏ được nhà nước cấp phép, nhưng điểm khai thác của các tàu kia lại ngoài điểm mỏ, các tàu hút cát không có số hiệu nên tôi không biết tàu bên huyện Yên Định hay tàu của doanh nghiệp tại huyện Vĩnh Lộc”.

“Khoảng 3 tháng trở lại đây, vào những ngày trời mưa gió, đặc biệt thời gian này lợi dụng tình hình chống dịch Covid- 19 cũng như đang phải cách ly toàn xã hội, nên số tàu tập trung khai thác cát trái phép với số lượng nhiều hơn. Việc này, bản thân tôi đã nhiều lần kiến nghị lên xã nhưng sự việc không được xử lý, vì vậy chúng tôi đề nghị lãnh đạo huyện Vĩnh Lộc cần sớm vào cuộc để xử lý dứt điểm tình trạng này. Tránh người dân chúng tôi “hiểu nhầm” các cơ quan chức năng cũng như chính quyền địa phương đã “bắt tay”, “lợi ích nhóm” với các đối tượng đang khai thác cát trên sông”, ông Kính cho biết thêm.

Ông Nguyễn Hữu Quyết, một người dân khác bất bình nói: “Chúng tôi nghi vấn một số cán bộ chính quyền “bắt tay” với các đối tượng khai thác cát trái phép tại đây là có cở sở. Bởi cát tặc lộng hành suốt thời gian dài và liên tục, nhưng chính quyền địa phương cũng như các cơ quan chức năng lại không đi kiểm tra, có biện pháp xử lý. Không những vậy, mỗi lần chúng tôi gọi điện phản ánh, trước lúc cơ quan chức năng xuất hiện thì tàu thuyền đã di chuyển khỏi đoạn sông này. Các tàu hút cát như được thông báo trước, ngay lập tức các tàu cát này dừng hoạt động và di chuyển đi nơi khác, nhưng hôm nay chắc có các anh (PV) nên các tàu này chỉ tắt máy đứng yên, không di chuyển như những lần trước”.

Xã không xử lý được... vì không có phương tiện

Trước tình trạng “cát tặc” lộng hành trên sông Mã suốt thời gian dài, nhưng tại sao chính quyền địa phương không có biện pháp để xử lý, bắt giữ. Hay có thế lực nào đứng sau “chống lưng” cho việc hút cát trái phép này, để làm rõ sự việc, PV có buổi làm việc với ông Lê Văn Trung- Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hòa, được ông cho hay.

“Đúng là thời gian vừa qua chúng tôi nhận được phản ánh có nhiều tàu tập trung khai thác cát trái phép ngoài điểm mỏ, hút sát mép bờ đất bãi, đất canh tác của các hộ dân trên địa bàn. Các tàu thuyền khai thác đấy không đeo số hiệu nên chúng tôi không biết được của đơn vị nào, nên rất khó nhận biết để xử lý. Cùng với đó là phao mốc giới được các tàu đi đến đâu, thả ở đó, theo tôi đây là chiêu trò của các đối tượng khai thác cát, để khi các phương tiện vi phạm nếu bị bắt giữ họ rễ chối cãi. Bên cạnh đó là các tàu hút cát này thường lợi dụng khi trời mưa, và nhất là thời điểm này cả nước đang cách ly xã hội chống dịch Covid- 19, nên chính quyền địa phương gần như bó tay”.

Lực lượng chức năng xã Vĩnh Hòa có mặt tại hiện trường để nắm bắt vụ việc, rồi ra về

“Một khó khăn nữa của chúng tôi là phương tiện, mỗi khi nhận được phản ánh, chúng tôi báo cho cấp trên và triển khai lực lượn, khi chúng tôi ra đến điểm hút cát thì các tàu đã đi xa hoặc di chuyển vào điểm mỏ. Vừa qua, tôi đã chỉ đạo Công an xã làm báo cáo tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn để gửi về Công an huyện xin ý kiến chỉ đạo. Cùng với việc không có phương tiện vây bắt, nên vừa qua UBND xã đã báo cáo UBND huyện xem xét, bố trí lực lượng và phương tiện để ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác, vận chuyển cát trái phép trên địa bàn. Nhưng đến nay vẫn chưa có phản hồi”, ông Trung nói.

Mấy năm qua, đoạn sông Mã chạy qua địa bàn xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc luôn là điểm nóng khai thác trái phép, vì đây là khu vực mỏ có trữ lượng cát lớn. Đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Vĩnh Lộc cần vào cuộc, chỉ đạo lực lượng phụ trách đường sông, thường xuyên tổ chức tuần tra tình trạng khai thác cát trái phép. Không để tình trạng “cát tặc” lộng hành, bên cạnh đó cần có biện pháp xử lý để đảm bảo kỷ cương, chống thất thoát nguồn tài nguyên khoáng sản quốc gia.

Lê Nam