Trong thông báo kết luận do Phó tổng Thanh tra Đặng Công Huẩn ký, Thanh tra Chính phủ cho biết, khu đô thị Thủ Thiêm nằm bên bờ Đông sông Sài Gòn, đối diện quận 1 với tổng diện tích 930 ha, được quy hoạch là khu đô thị hiện đại, bền vững, có quy mô, tiêu chuẩn tầm cỡ khu vực.

Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy, đối với các văn bản liên quan đến quá trình quy hoạch như tờ trình, văn bản thẩm định của UBND thành phố, của Bộ, bản đồ quy hoạch… qua thời gian dài cùng với công tác lưu trữ không tốt nên khi đoàn thanh tra yêu cầu thành phố đã không cung cấp đủ hồ sơ, tài liệu, nhất là bản đồ quy hoạch 1/5000.

Về thẩm quyền phê duyệt quy hoạch 1/2000, theo quy định thuộc UBND Tp.HCM nhưng UBND thành phố lại giao cho Kiến trúc sư trưởng phê duyệt và để xảy ra tình trạng giảm diện tích của khu đô thị do đã giao đất cho 5 doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh bất động sản với diện tích hơn 23 ha.

Về thu hồi đất, qua kiểm tra cho thấy, thành phố ra quyết định thu hồi 4,3 ha đất thuộc khu phố 1 phường Bình An là chưa đủ cơ sở pháp lý.

Về công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, qua kiểm tra cho thấy, tổng số lượng hồ sơ cần phải di dời lên tới trên 15.000 hồ sơ, thời gian thực hiện đến nay khoảng 15 năm. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đền bù đã để xảy ra một số vi phạm, chưa đúng quy định như: không lập phương án đền bù giải phóng mặt bằng; không lập phương án tổng thể để làm cơ sở thanh quyết toán kinh phí bồi thường; một số trường hợp thực hiện đền bù chưa phù hợp với quy định của pháp luật; không có kế hoạch xây nhà tái định cư trước khi giải phóng mặt bằng….

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra một số vi phạm, trái quy định của cơ quan chức năng thành phố trong quá trình thực hiện các dự án thành phần thuộc quá trình xây dựng khu đô thị như khu tái định cư 160ha, các dự án thuộc 5 phường được quy hoạch khu tái định cư…

Trong phần kết luận, Thanh tra Chính phủ khẳng định, quá trình thực hiện đầu tư xây dựng khu đô thị Thủ Thiêm,  UBND Tp.HCM và các sở ngành để xảy ra những thiếu sót, vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của một số hộ dân trong địa bàn, phát sinh khiếu nại đông người, gay gắt và kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm.

Về ranh quy hoạch, Thanh tra Chính phủ cho biết, việc khiếu nại của người dân về ranh quy hoạch đối với 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An, quận 2 là có cơ sở, cần phải được xem xét, giải quyết kịp thời.

Việc thu hồi đất thuộc khu vực này để thực hiện một số dự án là chưa đủ cơ sở pháp lý, trái quy hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt.

Đặc biệt, việc thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng đối với một số trường hợp đang khiếu nại chưa đúng quy định, chưa đúng thời điểm thu hồi đất…dẫn tới khiếu kiện kéo dài.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ UBND thành phố đã vi phạm các quy định của pháp luật trong việc lập, trình phê duyệt và thu hồi khu tái định cư 160 ha. Cụ thể việc thu hồi, giao đất cho 45 dự án với tổng diện tích trên 116 ha để đầu tư kinh doanh nhà ở, khu vui chơi thương mại đã làm phá vỡ quy hoạch Thủ tướng phê duyệt, khiến việc đầu tư xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm bị đình trệ do người dân khiếu nại kéo dài, thiệt hại cho ngân sách nhà nước mà thành phố đã đầu tư.

Từ thực tế trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND Tp.HCM xác định rõ, cụ thể trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm khi thực hiện dự án khu đô thị này.

Đối với Văn phòng Chính phủ, Thanh tra đề nghị xem xét, xử lý trách nhiệm những tổ chức, cá nhân có liên quan đến sai sót, khuyết điểm trong việc lưu trữ hồ sơ, bản vẽ quy hoạch về dự án.

UBND Tp.HCM cần phối hợp với Thanh tra Chính phủ và các bộ ngành liên quan để kiểm tra, rà soát, kiến nghị với Thủ tướng biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc quy hoạch, giao đất, thực hiện đầu tư tại các dự án thuộc các khu tái định cư theo quy hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt.

Thanh tra Chính phủ sẽ chủ trì, phối hợp với UBND Tp.HCM, các bộ ngành liên quan (Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường) để kiểm tra, rà soát, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong quy hoạch, giao đất, thực hiện đầu tư tại các dự án thuộc Khu tái định cư theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đối với Bộ Xây dựng, Thanh tra Chính phủ kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm đối với những tổ chức, cá nhân có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm trong việc thực hiện thẩm định, lưu trữ hồ sơ, bản vẽ và chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng như kết luận đã nêu.

Hoan Nguyễn