"Vòi bạch tuộc" vay tiêu dùng của các công ty tài chính đang... vươn dài

Hiện nay, cung cấp dịch vụ tài chính tiêu dùng bao gồm các ngân hàng và các công ty tài chính. Tuy nhiên, các ngân hàng thường có mức lãi suất cho vay thấp, nhưng thủ tục giấy tờ và thời gian phê duyệt khoản vay thường phức tạp. Còn công ty tài chính thì thủ tục đơn giản, gọn nhẹ, nhưng lãi suất rất cao.

Số liệu thống kê cho thấy, đối với mức lãi suất mua hàng trả góp, trong khi các ngân hàng thương mại có mức lãi suất trung bình dao động từ 10 – 25%/năm thì mức lãi suất của công ty tài chính từ 55% đến trên 84%/năm.

Báo cáo từ Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương (Cục CT&BVNTD) cho biết trong những năm gần đây, số lượng khiếu nại của người tiêu dùng chủ yếu tập trung vào nhóm công ty tài chính. Các hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng chủ yếu tập trung vào một số hành vi sau:

Thứ nhất, là cung cấp thông tin không chính xác, đầy đủ, rõ ràng, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Ví dụ, khi tư vấn, nhân viên cam kết mức lãi suất chỉ từ 1-2%/tháng, thực tế, mức lãi suất thể hiện trên hợp đồng là 6%/tháng. Ngoài ra, còn có hiện tượng nhân viên tư vấn mạo danh tên của ngân hàng để giới thiệu dịch vụ cho vay.

Thủ tục đơn giản, vay tiền không cần thế chấp… do vậy vay tiêu dùng của các công ty tài chính đang được nhiều người lựa chọn

Thứ 2, là không cung cấp hợp đồng cho người tiêu dùng tại thời điểm ký kết. Thường thì nhân viên sẽ hối thúc người tiêu dùng nhanh chóng ký mà không để người tiêu dùng đọc, nghiên cứu kỹ nội dung hợp đồng. Và sau khi ký kết hợp đồng, nhân viên từ chối giao bản hợp đồng gốc để người tiêu dùng lưu giữ hoặc không cho phép người tiêu dùng sao chụp hợp đồng, với lý do phải chuyển hợp đồng về công ty để lấy dấu, hẹn sẽ chuyển theo đường bưu điện cho người tiêu dùng sau.

Thứ 3, là không ghi nhận, không giải quyết, kéo dài thời gian giải quyết yêu cầu của người tiêu dùng. Khi có tranh chấp phát sinh, người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn trong quá trình phản ánh và làm việc với đơn vị tài chính. Nhiều trường hợp người tiêu dùng không thể chứng minh được thời điểm gửi khiếu nại tới công ty do hình thức liên lạc qua điện thoại không được ghi nhận đầy đủ.

Thứ 4, là đe dọa, quấy rối người tiêu dùng khi nhắc, thu hồi nợ. Tại thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam trong những năm gần đây cũng đang ghi nhận số lượng lớn khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến hành vi thu hồi nợ của các bên liên quan, trong đó, phổ biến là việc người đi vay, bạn bè, người thân của người đi vay liên tục nhận được các cuộc gọi, tin nhắn có nội dung đe dọa, quấy rối, làm phiền.

“Các hành vi nêu trên đều được xem là có dấu hiệu vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Vì vậy, khi phát hiện hoặc khi gặp phải các tình huống tương tự, người tiêu dùng cần cảnh giác, đồng thời, chủ động phản ánh tới các cơ quan Nhà nước để được tư vấn và hỗ trợ giải quyết”, Cục CT&BVNTD khuyến cáo.

Ngoài ra, một “chiêu trò” khác của các công ty tài chính  tung ra gói dịch vụ cho vay tiêu dùng 0% lãi suất, do các đơn vị cho vay kết hợp với các đơn vị bán hàng triển khai. Dù có nhiều ưu điểm cho người tiêu dùng nhưng đồng thời, gói cho vay này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu như người tiêu dùng không được cảnh báo, cung cấp đầy đủ thông tin.

Cụ thể, khi có nhu cầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ, người tiêu dùng sẽ được nhân viên giới thiệu gói tài chính hỗ trợ 0% lãi suất, người tiêu dùng chỉ phải trả góp tiền gốc hằng tháng.

Trong tình huống đó, nếu người tiêu dùng không nhận định đầy đủ về tổng giá trị khoản vay, về các điều kiện đi kèm khi vay và chỉ tập trung vào mức tiền trả góp hằng tháng (thường là không lớn) thì rất dễ đi đến quyết định vay tiền để mua sắm.

Với những trường hợp này, thường chỉ khi xảy ra tranh chấp thì người tiêu dùng mới nhận thấy những bất cập hoặc sự không phù hợp của khoản vay với năng lực tài chính của bản thân.  

Theo Cục CT&BVNTD khuyến nghị khách hàng khi tham gia vay tiêu dùng cần hiểu rõ các nội dung thông tin cơ bản của hợp đồng vay, ví dụ: mức lãi suất, thời gian vay, quy định về trả nợ trước hạn, mức phạt trả chậm... và chỉ ký hợp đồng sau khi nắm rõ, nhìn rõ các thông tin thể hiện trên hợp đồng.

Sau khi ký hợp đồng, phải yêu cầu cung cấp bản sao hoặc sao chụp bản hợp đồng đã ký để lưu giữ. Khi phát sinh tranh chấp, nên ưu tiên sử dụng các hình thức liên hệ có lưu vết, ví dụ: gửi email, gửi thư qua bưu điện.

Ngoài ra, phải biết thông tin liên hệ của các cơ quan quản lý nhà nước để phản ánh, khiếu nại khi có sự vụ phát sinh…

Quốc Trường