THCL - Trước thực trạng rượu giả, rượu kém chất lượng làm ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người tiêu dùng, ảnh hưởng tới các cơ sở sản xuất uy tín thì xây dựng nhãn hiệu chứng nhận “Rượu Trương Xá” là việc làm thiết thực.

Hưng Yên với nhiều sản vật và nhiều làng nghề truyền thống đã tạo được danh tiếng không chỉ trong nước, mà còn trên thị trường quốc tế. Nhắc đến Hưng Yên, người ta nhớ ngay đến những sản phẩm trứ danh như Tương Bần, nhãn lồng phố Hiến, rượu làng Trương, rượu Lạc Đạo, gà Đông Tảo, quất Văn Giang, chuối Khoái Châu, bánh cuốn Phú Thị..., từ những sản vật dân dã đến sản vật đã được dùng để tiến vua. Ngày nay, các sản vật nói trên đều trở thành những thương hiệu nổi tiếng và uy tín.

Lưu nét truyền thống

Làng nghề rượu Trương Xá là một trong những làng nghề tiêu biểu của tỉnh Hưng Yên, đã có trên 200 năm tuổi. Rượu Trương Xá có đặc điểm trong suốt, tinh khiết, mùi thơm, uống không sốc... dùng để ngâm rượu thuốc rất tốt. Nấu rượu ngon tinh khiết trở thành tập quán của mọi gia đình ở làng Trương Xá. Hiện nay, làng có trên 300 hộ sản xuất và kinh doanh sản phẩm rượu truyền thống. Ngoài sản phẩm rượu trắng, làng nghề còn phát triển thêm các sản phẩm rượu ngâm thực vật như rượu dừa, rượu ba kích, táo mèo, chuối hột, đinh lăng..., mỗi ngày cung cấp ra thị trường hàng chục nghìn lít rượu, tập trung chủ yếu ở thị trường Hà Nội và các tỉnh phía Bắc, một số tỉnh Bắc Trung Bộ.

Theo xu thế phát triển, nhiều địa phương trong cả nước đã áp dụng máy móc thiết bị vào sản xuất rượu, sử dụng nồi nấu công nghiệp, tủ nấu cơm, máy lọc, máy rót thay thế cho phương pháp nấu rượu truyền thống. Tuy nhiên, đa phần các hội viên của Hội Làng nghề rượu truyền thống Trương Xá vẫn giữ nét sản xuất thủ công, nấu rượu bằng nồi đồng và bếp trấu đắp đất theo kinh nghiệm cha ông truyền lại, cho ra những giọt rượu thơm nồng và chất lượng.

Ngâm ủ trong chum sành 6 tháng trước khi bán

Với đặc thù là sản phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của người tiêu dùng, lại là sản phẩm thuộc diện quản lý đặc biệt của Nhà nước và pháp luật, rượu Trương Xá phải đáp ứng được tất cả các yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn với sức khoẻ người tiêu dùng và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thông tin sản phẩm đầy đủ, chi tiết.

Giữ thương hiệu làng nghề

Tuy nhiên, trong nhiều năm trở lại đây, sản phẩm rượu Trương Xá lưu thông trên thị trường vẫn chưa được quản lý chặt chẽ. Bên cạnh những sản phẩm mang tính truyền thống, ngay tại làng nghề Trương Xá và một số địa bàn lân cận, đã xuất hiện những cơ sở sản xuất, kinh doanh rượu chạy theo xu thế thị trường, sản xuất rượu từ cồn thực phẩm hoặc cồn công nghiệp bán giá rẻ. Những cơ sở này sản xuất loại “rượu không khói”, lấy cồn công nghiệp, cồn thực phẩm pha với nước tạo thành rượu trắng, dùng màu thực phẩm và hương liệu không rõ nguồn gốc pha trộn nên các loại rượu ngâm (điển hình là rượu táo mèo và rượu ba kích). Những sản phẩm rượu trên có giá bán rất rẻ (khoảng 15.000 đồng/lít thành phẩm), thời gian “pha chế” trong nháy mắt và có chất lượng rất kém. Hiện tượng này đã tồn tại nhiều năm, ảnh hưởng lớn tới sức khoẻ của người tiêu dùng, gây ra không ít khó khăn trong công tác quản lý của địa phương và gây thiệt hại cho uy tín sản phẩm, cho làng nghề “Rượu Trương Xá”.

Trước tình trạng trên, các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương, các cơ quan thông tấn và báo chí đã vào cuộc, phản ánh hiện trạng và tìm các giải pháp khắc phục cho làng nghề, nâng cao chất lượng sản phẩm. Năm 2016, UBND tỉnh Hưng Yên đã giao Sở Khoa học và Công nghệ cùng UBND huyện Kim Động tìm giải pháp xây dựng và phát triển thương hiệu rượu Trương Xá, trên cơ sở đó Sở KH&CN cho xác lập nhãn hiệu chứng nhận “Rượu Trương Xá” cho các sản phẩm rượu của xã Toàn Thắng, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên. Dự án được giao cho Công ty TNHH Phát triển tài sản trí tuệ Việt (IPASPRO - một tổ chức đại diện về sở hữu công nghiệp) chủ trì thực hiện. Việc Sở KH&CN hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu chứng nhận “Rượu Trương Xá” sẽ góp phần tích cực trọng việc khắc phục nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và bảo vệ người tiêu dùng ngày tốt hơn.

Cần sự chung tay

Trong khuôn khổ dự án, đơn vị chủ trì và chủ sở hữu nhãn hiệu chứng nhận đã phối hợp với các tổ chức, cá nhân liên quan xây dựng logo cho làng nghề, xây dựng và ban hành quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Rượu Trương Xá”, hoàn thiện bộ hồ sơ đăng ký nhãn hiệu nộp lên Cục Sở hữu trí tuệ, bước đầu tạo ra hành lang pháp lý để quản lý và kiểm soát sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận. Hồ sơ đăng ký nhãn hiệu số 4-2016-15756 đang trong thời gian thẩm định và chờ cấp Giấy chứng nhận tại Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ.

Đồng thời, dự án đã thiết lập bộ tiêu chuẩn chất lượng, bao gồm hệ thống các tiêu chí chứng nhận chất lượng cho sản phẩm rượu truyền thống, đăng ký mã số mã vạch cho các sản phẩm rượu nhằm truy xuất nguồn gốc và quản lý sản phẩm từ khâu sản xuất.

Luật sư Lê Kinh Hải, Giám đốc IPASPRO - Chủ nhiệm dự án cho biết: “Trong năm 2017, IPASPRO sẽ tiến hành xây dựng hệ thống nhận diện và in ấn thử nghiệm tem, nhãn, bao bì cấp cho các sản phẩm đạt chất lượng theo Bộ tiêu chí đã ban hành; phối hợp cùng UBND huyện Kim Động ban hành các văn bản, quy trình quản lý sản phẩm; thực hiện các nội dung quản lý và phát triển sản phẩm, nhằm mục đích bảo vệ và phát triển danh tiếng cho làng nghề, cho sản phẩm. Các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn không có chỗ đứng trên thị trường, từ đó thanh lọc các phần tử xấu sản xuất rượu không đạt chất lượng ra khỏi làng nghề. Website tư vấn sản phẩm và làng nghề tại địa chỉ  đã đi vào hoạt động, từng bước giúp người tiêu dùng hiểu và lựa chọn được sản phẩm đúng nguồn gốc từ làng Trương Xá”.

Dự án nói trên mới chỉ là tiền đề cho một quá trình quản lý và phát triển dài lâu, trong đó công tác này cần sự vào cuộc sâu sát hơn nữa của các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn xã Toàn Thắng, huyện Kim Động nói riêng và tỉnh Hưng Yên nói chung. Từ đây, sản phẩm rượu Trương Xá gìn giữ được uy tín truyền thống, không ngừng phát huy danh tiếng trên thị trường, là động lực và là mô hình tiêu biểu góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

 Tuấn Nguyễn