Dưới góc độ pháp lý, việc kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước truy thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với Sabeco - có thể xem như đã gián tiếp chỉ ra một lỗ hổng trong việc quản lý thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định hiện hành.

TS. Đỗ Thiên Anh Tuấn (Đại học Fulbright Việt Nam) cho rằng, do bản chất của hành vi chuyển giá rất phức tạp nên khó khăn lớn nhất trong công tác chống gian lận chuyển giá hiện nay chính là nhiều người làm công tác kiểm toán, nghiên cứu về lĩnh vực này vẫn hiểu một cách khá sơ sài. 

Bên cạnh đó, hệ thống pháp lý về chuyển giá hiện nay vẫn chưa hoàn chỉnh cùng với thiết chế pháp lý chưa đủ mạnh khiến nhiều DN, tập đoàn lớn lợi dụng chuyển giá…

Ảnh minh họa

Theo ông Tuấn, đóng góp của khu vực FDI vào nền kinh tế Việt Nam tương đối lớn, nhưng chưa thực sự tương xứng với những ưu đãi mà Nhà nước Việt Nam đã tạo điều kiện cho khu vực DN này. 

Tình trạng DN FDI kê khai lỗ đang cao và liên tục tăng; nhóm DN báo lỗ, mất vốn và âm vốn chủ sở hữu cũng đang tăng lên, trong khi đó, các DN này lại mở rộng quy mô đầu tư. 

Để khắc phục tình trạng trên, Việt Nam không nên thu hút FDI bằng mọi giá, mà chỉ chọn những DN mang giá trị thực sự, đối với những DN không tuân theo chuẩn mực kinh doanh thì không chấp nhận, không ưu đãi, nhân nhượng quá mức với các tập đoàn lớn.

Từ thực tế hoạt động chuyển giá của Công ty Hualon Corporation Việt Nam, Metro Việt Nam, PGS. Lê Xuân Trường - Trưởng khoa Thuế - Hải quan (Học viện Tài chính) cho rằng, chuyển giá tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh giữa các chủ thể kinh tế. Khi một DN được hưởng lợi về nghĩa vụ thuế thông qua hành vi chuyển giá, họ sẽ thu lợi cao hơn những DN khác có cùng điều kiện nhưng không thực hiện hành vi chuyển giá.

Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chuyển giá, Vụ trưởng Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán Ngô Minh Kiểm đề xuất, cần xây dựng và hoàn thiện pháp luật về chống chuyển giá và tiến tới ban hành luật về chống chuyển giá; xây dựng chính sách thuế đảm bảo công bằng về quyền lợi và nghĩa vụ thuế giữa các thành phần kinh tế, khu vực và địa bàn; thu hẹp khoảng cách về các ưu đãi thuế giữa các ngành, lĩnh vực, địa phương. 

Đồng thời, phải có chế tài xử phạt theo hướng tăng mức phạt và hình thức phạt đối với các trường hợp chuyển giá để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Bên cạnh đó, ông Kiểm cho rằng, sửa đổi Luật Kiểm toán Nhà nước theo hướng quy định rõ Kiểm toán Nhà nước thực hiện chức năng kiểm toán thu ngân sách tại các đối tượng nộp thuế (kể cả các DN tư nhân và các DN có vốn đầu tư nước ngoài) - sẽ là hết sức cần thiết để chống thất thu NSNN.

 Bảo Ngọc