Phát triển chăn nuôi trong hội nhập: Càng khó càng phải quyết tâm

03/08/2016, 07:11

THCL Lĩnh vực chăn nuôi đang đối mặt với nhiều khó khăn, bất cập. Hiện nay và tới đây, phát triển trong điều kiện cạnh tranh với sản phẩm nhập ngoại, về giá cả, chất lượng sản phẩm, ATVSTP… là điều không dễ dàng. Chẳng lẽ, “bó tay”?

“Quả ngọt” hội nhập vẫn ngoài tầm với của DN chăn nuôi

Quá nhiều bất cập

Ông Lê Bá Lịch, chuyên gia nông nghiệp cao cấp, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam cho rằng, lĩnh vực chăn nuôi thời gian qua có quá nhiều bất cập.

Tổ chức hệ thống chỉ đạo chưa chặt chẽ từ trên xuống cơ sở. Nhiều tiến bộ kỹ thuật tưởng rất giản đơn cần phổ biến, ứng dụng vào SXKD, nhưng các viện nghiên cứu chưa thể đáp ứng. Tình trạng thiếu nguyên liệu chế biến thức ăn CN cho chăn nuôi đang diễn ra phổ biến. Không có kế hoạch ngoại hối cho DN NK khiến họ “tự bơi”, theo giá thị trường tự do, nhiều thủ tục hành chính phiền hà phức tạp.

Cũng theo ông Lịch: “Quản lý chất lượng thuốc thú y, vắc xin vô cùng yếu kém. Một cơ quan vừa cấp phép vừa kiểm tra chất lượng, vừa chỉ đạo phòng chống dịch? Thuốc xấu, thuốc tốt, lẫn lộn bán tràn lan trên thị trường. Ai đảm bảo không có tiêu cực, không có “lợi ích nhóm”?

“Tổn thất trong chăn nuôi do thú y gây ra là rất lớn, nhưng vẫn khen, vẫn biểu dương tốt. Trong khi lo chuyện phòng dịch lại cho nhập vài trăm nghìn con bò từ Úc, Lào, Campuchia… giết mổ tại Việt Nam mà không sợ mang mầm bệnh lở mồm long móng; lợn tai xanh, dịch tả về trong nước? Nếu cứ tùy tiện điều hành kiểu này thì đến bao giờ mới khống chế được bệnh dịch nguy hiểm?”, ông Lịch gay gắt.

Có lẽ “quả ngọt” hội nhập vẫn ngoài tầm với của DN chăn nuôi nhỏ và vừa, đối tượng chiếm 97 - 98%/tổng số trang trại chăn nuôi ở Việt Nam. Hầu hết họ lo lắng và không hiểu rõ nội dung công cụ bảo vệ thị trường nội địa trước hàng NK diễn ra như thế nào. Hiện nay, chưa có DN FDI nào liên kết với DN Việt để hợp tác tổ chức chuỗi sản xuất cung ứng dịch vụ chăn nuôi. Cho nên, tâm lý lo âu trước hội nhập là không tránh khỏi.

Những việc phải làm

Chăn nuôi càng phát triển, thức ăn chăn nuôi càng có nhu cầu lớn. Ông Lịch cho rằng, cần nhanh chóng đổi mới, hoặc bỏ hẳn giấy phép con NK nguyên liệu. Việc này chủ DN tự lo, tự chịu trách nhiệm chất lượng nguyên liệu NK thông qua hợp đồng nguyên liệu, giá tốt thì chất lượng nguyên liệu tốt và nguyên liệu tốt thì chất lượng sản phẩm sẽ tốt, chấp nhận cạnh tranh giá thành và giá bán sản phẩm hợp lý.

Cục Chăn nuôi sẽ làm nhiệm vụ quản lý thức ăn bổ sung, các phụ gia. Ngành nông nghiệp quản lý cơ bản - kiểm soát các chất cấm có trong thức ăn chăn nuôi (đầu ra) tại nhà máy hoặc kiểm soát chủ trại cố tình bổ sung chất cấm vào thức ăn, nước uống; thường xuyên kiểm tra đột xuất, không báo trước mới có kết quả.

Ông Lịch nêu ý kiến: “Phải kiên quyết không nhập thịt phế thải; sữa bột quá hạn; sữa nước, kem sữa hết hạn của nước ngoài. Không cho nhập bò về giết thịt trên lãnh thổ Việt Nam. Bò giống, lợn giống, gà giống NK về, phải nuôi cách ly đúng quy trình!”.

Chính phủ đã chỉ đạo các cấp chính quyền, nhất là cấp huyện, xã quy hoạch đầu tư khu chăn nuôi tập trung. Nhà nước đầu tư các công trình công cộng ngoài hàng rào, cấp đất cho chủ trang trại, hộ chăn nuôi xây dựng chuồng trại. Đồng thời, cấp luôn sổ quyền sử dụng đất có thời hạn 30 - 50 năm. Về chăn nuôi, phải đầu tư vốn lớn, trong khi quay vòng vốn chậm, lợi nhuận thấp, thu hồi vốn lâu. Chính vì vậy, cần khuyến khích DN, chủ trang trại, hộ tư nhân nhanh chóng ổn định, yên tâm kinh doanh lâu dài. Đây đang là vấn đề nóng, bức xúc của DN hiện nay. Vì vậy, rất cần sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để chính quyền các cấp tháo gỡ cho DN.

Việc phát triển chăn nuôi, Nhà nước vẫn chủ trương sản xuất hàng hóa tiêu thụ nội địa thay hàng NK. Phát triển bền vững - trước hết là ATVSTP, an toàn môi trường, chủ động hội nhập ASEAN và TPP là việc làm cấp bách.

Ngành nông nghiệp, trong đó có chăn nuôi phải chấp nhận cạnh tranh, sản xuất ra sản phẩm có năng suất cao, chất lượng tốt, bảo đảm ATVSTP, giá thành và giá bán hợp lý, đảm bảo vệ sinh môi trường. Đây là việc làm khó, nhưng không phải không làm được khi có sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và cộng đồng.

Trần Nguyên