"Cảm nhận Mexico 1986" là bài thơ bóng đá từng là "bài thơ gối đầu giường” của giới hâm mộ bóng đá đất Việt. Tác giả của bài thơ là nhà văn Nguyễn Quang Hà, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Sông Hương. (Hội VH&NT Thừa Thiên Huế). Bạn đọc biết đến Nguyễn Quang Hà với tư cách là một cây bút đa tài thuộc nhiều lĩnh vực, thể loại: Tiểu thuyết, bút ký, thơ, kịch bản phim, trong đó có các tác phẩm: Luận chứng một tâm hồn đa cảm, Góc núi mù sương, Sông dài như biển, Lửa kinh thành… 

Riêng đối với "Cảm nhận Mexico 1986", đây là bài thơ từng “vang bóng một thời” được hàng triệu fans hâm mộ thi ca - bóng đá yêu thích. Trước giờ diễn ra trận chung kết World Cup – Qatar năm 2022 (22 giờ ngày 18/12), nhà văn Nguyễn Quang Hà đã dành cho Thương hiệu và Công luận cuộc trò chuyện thân tình về bài thơ "Cảm nhận Mexico 1986"…

- Xin anh cho biết đôi nét xung quanh xuất xứ, thời điểm, hoàn cảnh ra đời của bài thơ  "Cảm nhận Mexico 1986"?

+ Tôi viết bài thơ này ngay sau một trận đấu ở World Cup Mexico - 1986. Trận đó, đội tuyển Pháp giành thắng lợi trước đội tuyển Brazil. Xem xong, tự nhiên cảm hứng, và tôi viết ngay. 

- Anh viết bài thơ trong thời gian bao lâu?

+ Chỉ trong một đêm.

- Bài thơ được viết từ những ý tưỏng và cảm hứng như thế nào?

Cảm hứng về bóng đá là chính, đồng thời cũng không tách rời cảm hứng về xã hội. Bởi bóng đá cũng có những phản ánh giống như trong xã hội. Ý nghĩa của bài thơ thì như tự thân nội dung của nó đã "nói". Nếu đã không còn tài năng nữa thì phải mời ra khỏi sân. Chứ đá kém mà tham gia trận đấu thì chỉ làm cho đội mình thua, cũng như góp phần làm cho xã hội mình yếu vậy.

- Hành trình đến với bạn đọc và các fans hâm mộ của bài thơ ra sao, thưa anh?

Ban đầu, bài thơ được in trên một tờ báo Đảng địa phương là báo Quảng Nam - Đà Nẵng và tiếp theo là báo Văn Nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam. Sau đó, một số báo đã đăng tải, giới thiệu về bài thơ. 

"Cảm nhận Mexico 1986" ra đời được đông đảo bạn đọc trong nước đón nhận rất nồng nhiệt, và đọc ở đâu cũng được hoan nghênh. Năm 1995, bài thơ được Nhà xuất bản Thuận Hoá chọn in trong tập "Miền gió hoang vu". Điều đáng mừng là cho đến nay, bài thơ vẫn được đông đảo bạn đọc yêu thích vì tính xã hội của nó. Điều quan trọng là, với tư cách cầu thủ thì phải sẵn sàng chết trước khung thành chứ không thể để mình thua.

- Đối với anh, "Cảm nhận Mexico 1986" hẳn có nhiều kỷ niệm?

Quả đúng như vậy. Kỷ niệm thú vị nhất, đáng nhớ nhất là đúng vào dịp World Cup - Mexico 1986, tại Huế có cuộc họp gặp gỡ giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp với anh em văn nghệ sĩ. Nhân dịp này, tôi đã đọc bài thơ "Cảm nhận Mexico 1986". Tôi vừa đọc xong, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tới ôm lấy tôi, khen bài thơ hay. Nhờ bài thơ mà tôi có được một phút hạnh phúc bên Đại tướng. 

- Theo anh, triết lý bóng đá là gì?

Triết lý bóng đá là thắng và thua. Nhưng làm thế nào để thắng, và phải thắng, đó là lý tưởng.

- Đối với bóng đá, anh thích đội bóng nào, cầu thủ nào nhất?

Những cầu thủ mình thích thì đã nói đến trong bài thơ rồi, như Maradona, Lev Yashin, Pele, Platini… Mình không bao giờ quên hình ảnh ở Mexico 1986, khi Platini quỳ xuống ôm chân Fernander nghẹn ngào, vì chính người đội trưởng đã đá quả penalti bất thành. Lúc đó, hàng triệu người rưng rưng nước mắt.

- Xin cảm ơn nhà văn Nguyễn Quang Hà và chúc anh có thêm nhiều tác phẩm hay, trong đó có những bài thơ dành riêng cho bóng đá!

Viết Hiền (thực hiện)

 Đôi nét vể nhà văn Nguyễn Quang Hà:

Sinh năm 1941. Quê quán: Bắc Giang. Hiện ở tại TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Năm 1967 đi bộ đội, vào Nam chiến đấu tại chiến trường Thừa Thiên. Hội viên Hội nhà văn Việt Nam từ năm 1977. Nguyên Tổng biên tập tạp chí Sông Hương.Từng đoạt nhiều giải thưởng của Hội nhà văn Việt Nam; Hội nhà báo Việt Nam; tạp chí Văn Nghệ Quân đội; tạp chí Sông Hương; báo Văn Nghệ. Tiêu biểu là các giải thưởng: Giải A bút ký báo Văn nghệ - Đài Tiếng nói Việt Nam (1984), Giải B bút ký báo Văn nghệ (1987), Giải nhì bút ký báo Văn nghệ (1986), Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2003 và năm 2013…

 Nhân World Cup 2022, Thương hiệu và Công luận xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc bài thơ “Cảm nhận Mexico 1986” của nhà văn Nguyễn Quang Hà.

 CẢM NHẬN MEXICO 1986

Một quốc gia dẫu 2 triệu dân

80 triệu dân

hay trăm ngàn triệu dân chăng nữa

cũng chỉ được chọn 11 người

đưa vào sân cỏ

Người huấn luyện viên

nhân danh Tổ quốc

lấy danh dự quốc gia làm cán cân

đứa cơ hội - gạt ra

thằng ôm chân - gạt ra

kẻ bất tài - gạt ra

vì niềm kiêu hãnh của lá quốc kỳ

chọn danh thủ

 Các cầu thủ không còn là Giôn, là Pi-te, là Cốp

Mỗi người đều trở thành biểu tượng nước non mình

không bè phái

không chủ quan

không ảo tưởng hão huyền

lấy cộng đồng làm sức mạnh

lấy tấn công làm phương châm

lấy chọc thủng lưới đối phương làm hạnh phúc

cần xoay thế thì lấy đầu mở đường

gặp hiểm nguy thì lấy ngực làm lá chắn

sẽ không băn khoăn khi cần chết trước khung thành

đã vào sân là làm bão làm giông

90 phút thành 90 trang huyền thoại

Nhân dân sẽ rủa nguyền như rủa nguyền

                                                       những tên phản bội

khi đã mặc áo tuyển thủ quốc gia còn tính toán

                                                                 chuyện riêng mình

 Dẫu là Rốt-xi, Ma-ra-đo-na, I-a-sin hay Pê-lê

đã một thời làm vua trên sân cỏ

nhưng đã đuối sức rồi

cũng quyết mời ra sân bãi

có lẽ đó chính là điều

tháng 6 cả thế giới như đang lên cơn sốt

hồi hộp lăn cùng trái bóng trên sân

khi Pla ti ni quỳ xuống ôm chân

                                          Phét-nan-đét nghẹn ngào

Toàn nhân loại đều rưng rưng nước mắt

 Nếu tôi là một đấng toàn năng

tôi sẽ lập tức biến ngọn Hy-ma-lay-a

thành tượng người huấn luyện viên

                                              và 11 chàng cầu thủ

sừng sững giữa trời

làm tượng đài chiến thắng!

1986 - Mùa bóng Mexico

Nguyễn Quang Hà