Tòa soạn Thương hiệu và Công luận nhận được thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh, buôn bán các sản phẩm là dược phẩm của một số Nhà thuốc thuộc hệ thống nhà thuốc MARIKO trên địa bàn TP. Hà Nội chưa đúng với quy định của Bộ Y tế.

Ngày 13/12/2022, Phóng viên Thương hiệu & Công luận đã "mục sở thị" và trực tiếp mua thuốc tại  một số Nhà thuốc thuộc hệ thống MARIKO trên địa bàn TP. Hà Nội.

Một số Nhà thuốc thuộc hệ thống MARIKObán “Thuốc kê đơn” nhưng không cần đơn thuốc của bác sỹ

Theo Luật Dược năm 2016, thuốc kê đơn là thuốc khi cấp phát, bán lẻ và sử dụng phải có đơn thuốc, nếu sử dụng không đúng chỉ định của bác sỹ chuyên khoa kê đơn thì có thể nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe.

Để phân biệt được đâu là thuốc kê đơn, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 01/2018/TT-BYT quy định ghi nhãn thuốc, nguyên liệu làm thuốc và tờ hướng dẫn sử dụng thuốc. Trong Thông tư, tại Điều 15 ghi rõ về các dấu hiệu lưu ý và khuyến cáo khi dùng thuốc: "Đối với thuốc kê đơn, trên nhãn bao bì phải ký hiệu “Rx” tại góc bên trái của tên thuốc và dòng chữ “Thuốc kê đơn”. Tờ hướng dẫn sử dụng thuốc cũng phải kèm ký hiệu “Rx” kèm theo dòng chữ “Thuốc này chỉ dùng theo đơn”".

Nghị định 124/2021/NĐ-CP hướng dẫn sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế nêu rõ: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng – 20.000.000 đồng đối với hành vi “bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc”.

Quy định là vậy, nhưng theo ghi nhận của Phóng viên Thương hiệu & Công luận  tại Nhà thuốc MARIKO số 199 Quan Hoa, quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội, khi mua thuốc khách hàng không cần nêu triệu chứng bệnh, chỉ cần đọc tên thuốc cần mua, nhân viên nhà thuốc sẽ tư vấn và lấy thuốc bán cho khách.

Đơn cử với thuốc Roxithromycin 150mg (một trong những loại thuốc kháng sinh bắt buộc phải kê đơn) có công dụng điều trị các trường hợp nhiễm khuẩn do các vi khuẩn nhạy cảm gây ra, nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới, tai– mũi– họng: Viêm họng, viêm phế quản, viêm amidan… Dù đã được Bộ Y tế khuyến cáo trên bao bì sản phẩm “thuốc bán theo đơn”, nhưng phóng viên dễ dàng mua được mà không cần đơn thuốc.

Bán thuốc không kê đơn, hậu quả khó lường

Tình trạng trên cũng diễn ra tại nhiều Nhà thuốc thuộc hệ thống MARIKO khác trên địa bàn TP. Hà Nội, cụ thể: Nhà thuốc MARIKO có địa chỉ số 299 Trần Đại Nghĩa, quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội tự ý bán các loại thuốc “thuốc kê đơn”, mà không cần trình đơn thuốc của bác sỹ cho nhân viên bán thuốc. Khi Phóng viên hỏi mua 02 loại thuốc Colchicin 1 mg và Flagyl250 mg thì, nhân viên bán hàng tại đây lập tức bán cho Phóng viên  và thu tiền, mà không cần hỏi người mua có đơn theo chỉ định của bác sỹ hay không. Đáng nói, trên bao bì của 02 loại thuốc này đều ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” (phải có đơn chỉ định từ bác sỹ, thì các cửa hàng thuốc mới được phép bán cho người mua – Phóng viên).

Dược sĩ Dương Thanh Hải của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, phân tích về thuốc Colchicin 1 mg: "Thuốc Colchicin là loại thuốc có nguồn gốc thực vật, được sử dụng để điều trị bệnh Gout và một số bệnh lý viêm trên cơ thể người. Colchicin có khả năng ức chế sự di chuyển và hóa ứng động, cũng như sự bám dính và thực bào của bạch cầu trung tính tại ổ viêm để làm giảm phản ứng viêm với tinh thể urat và đem đến hiệu quả điều trị bệnh".

Tuy nhiên, nếu không được sử dụng đúng cách thì Colchicin lại là loại thuốc có nguy cơ cao gây độc tính nghiêm trọng và có thể gây tử vong cho người bệnh nếu sử dụng không đúng cách. Ngộ độc Colchicin có thể sánh ngang với ngộ độc asen, chính vì thế nếu dùng quá liều (0,5mg/kg) có thể gây tử vong.

Tác dụng phụ có thể gặp của thuốc Colchicin chính là làm tổn hại đến tủy xương, người bệnh gout điều trị bằng thuốc Colchicin liều cao có thể bị thiếu máu, rụng tóc vì tủy xương bị tổn hại. Ngoài ra, người bệnh có thể bị khó tiêu, sốt nhẹ, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chảy máu dạ dày - ruột, viêm thần kinh ngoại biên, nổi ban, tổn thương gan, thận.

Thuốc Flagyl 250 mg thuộc nhóm kháng khuẩn và kháng ký sinh trùng. Thuốc được dùng trong các trường hợp nhiễm vi khuẩn và các loại ký sinh trùng nhạy cảm với nhóm nitro 5-imidazol. Với mỗi trường hợp cụ thể thì việc dùng thuốc lại khác nhau. Do vậy, nếu dùng thuốc không đúng về công dụng, liều dùng, những lưu ý khi dùng thuốc Flagyl 250mg sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ người sử dụng.

Được biết, đây đều là những loại thuốc có dược động học cao, nếu sử dụng không có hướng dẫn của bác sĩ, sẽ rất dễ gây ra các phản ứng phụ khó lường, nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng người sử dụng.

Trước vấn đề nêu trên, dư luận đặt ra câu hỏi: Vì sao, biết rõ thuốc có ghi khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” bắt buộc phải có đơn chỉ định của bác sỹ mới được phép bán và sử dụng, nhưng một số Nhà thuốc thuộc hệ thốngb MARIKO vẫn bán cho người mua? Giả sử, nếu người bệnh mua về sử dụng mà xảy ra biến chứng, ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng, thì ai sẽ chịu trách nhiệm?

Trước sự việc trên, kính đề nghị Sở Y tế Hà Nội kiểm tra, xử lý những vi phạm tại các nhà thuốc nêu trên thuộc hệ thống MARIKO.

Lê Pháp