Từ ngày 1/7/2022, việc triển khai áp dụng hóa đơn điện tử trên toàn quốc là một bước ngoặt có tính bản lề, đã tạo ra những cải cách sâu rộng và tác động to lớn đến công tác quản lý thuế.

Việc triển khai hệ thống hóa đơn điện tử đã tiết kiệm được chi phí cho doanh nghiệp và người dân, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các tổ chức cá nhân nộp thuế.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, một bộ phận người nộp thuế lợi dụng sự thông thoáng của cơ chế, chính sách đã thành lập doanh nghiệp không để sản xuất, kinh doanh mà để thực hiện hành vi mua bán và sử dụng hóa đơn khống; một số doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh nhưng ý thức chấp hành pháp luật thuế chưa cao, đã tham gia hoạt động mua bán hóa đơn bất hợp pháp, để kê khai khấu trừ thuế, hoàn thuế GTGT, chiếm đoạt tiền thuế GTGT, kê khai khống chi phí được trừ nhằm trốn thuế thu nhập doanh nghiệp, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.

Do vậy, đã ảnh hưởng đến môi trường sản xuất kinh doanh, tạo môi trường cạnh tranh không bình đẳng giữa các doanh nghiệp, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế của cơ quan thuế.

Trước tình hình đó, đối với công tác quản lý hóa đơn, bên cạnh việc cung cấp các chức năng khai thác trên hệ thống hóa đơn điện tử, Tổng cục Thuế tiếp tục đẩy mạnh công tác triển khai các ứng dụng hỗ trợ trong việc xác minh, đối chiếu, khai thác dữ liệu hóa đơn điện tử phục vụ công tác quản lý thuế thông qua áp dụng, triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích dữ liệu lớn (Big Data) trong chuỗi mua bán của các doanh nghiệp, từ đó phát hiện nhanh, chính xác các dấu hiệu gian lận trong sử dụng hóa đơn điện tử.

Đây là một bước tiến lớn trong công tác quản lý hóa đơn so với công tác quản lý hóa đơn giấy truyền thống trước đây thường phải mất rất nhiều thời gian thực hiện rà soát, thanh tra, kiểm tra mới phát hiện được những vi phạm trong sử dụng hóa đơn bất hợp pháp.

Trong quá trình quản lý thuế, cơ quan thuế đã nhận diện những hành vi điển hình vi phạm pháp luật của một số doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có động cơ, mục đích cố tình sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp để chiếm đoạt tiền hoàn thuế của ngân sách nhà nước, như: Xuất khống, mua bán hóa đơn (trong đó có trường hợp là hóa đơn giả) để trục lợi; lập hóa đơn sai quy định để hợp thức hóa, giảm chi phí đầu vào để giảm thuế phải nộp, kê khai không đúng, không đủ; không xuất hóa đơn cho hàng hóa xuất khẩu; hóa đơn chiết khấu thương mại lại lập thành hóa đơn điều chỉnh.

Trước tình hình đó, để thể hiện quan điểm nhất quán trong đấu tranh xử lý nghiêm hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp nhằm trốn thuế, chiếm đoạt tiền thuế, ngày 20/7/2023, Văn phòng Chính phủ đã ban hành văn bản số 5465/VPCP-KTTH thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Minh Khái về thông tin báo nêu về việc rà soát, xử lý hóa đơn.

Theo đó, Phó thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Tài chính giám sát việc phát hành và sử dụng hóa đơn chặt chẽ, đúng quy định, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp nhằm trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế từ ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính theo thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ được giao quản lý, giám sát việc phát hành và sử dụng hóa đơn chặt chẽ, đúng quy định, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp nhằm trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế từ ngân sách nhà nước, cung cấp thông tin đầy đủ kịp thời, công khai, minh bạch cho các cơ quan báo chí, hạn chế thấp nhất tác động, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Quan điểm nhất quán của Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế - kiên quyết trong công tác phòng chống gian lận và sử dụng hóa đơn điện tử giả mạo trái pháp luật và gian lận trong hoàn thuế GTGT.

Tổng cục Thuế cho biết, những năm qua, cơ quan báo chí truyền thông đã tích cực thông tin trên 3.500 bài viết đấu tranh, lên án hành vi buôn bán hóa đơn bất hợp pháp, góp phần quan trọng để ngành thuế áp dụng các biện pháp ngăn chặn hành vi gian lận trong sử dụng hóa đơn, qua đó lan tỏa tới cộng đồng doanh nghiệp, người dân trong việc chấp hành pháp luật thuế và cảnh tỉnh, răn đe, kịp thời ngăn chặn, xử lý những đối tượng xấu có hành vi gian lận, buôn bán hóa đơn bất hợp pháp.

Tổng cục Thuế mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, phối hợp, hỗ trợ có hiệu quả của các cơ quan thông tấn báo chí trong công tác thông tin, tuyên truyền, phát hiện, phản ảnh, lên án những doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân vi phạm về sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp, từ đó góp phần quan trọng cùng ngành thuế thực hiện quản lý thuế công khai, minh bạch, bình đẳng giúp cộng đồng doanh nghiệp và người dân phát triển sản xuất, kinh doanh.

Cơ quan thuế các cấp sẽ tiếp tục cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, công khai minh bạch cho các cơ quan báo chí đảm bảo phản ánh trung thực, chính xác, hạn chế thấp nhất tác động, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Nguyễn Kiên