Việt Nam đã thường xuyên trở thành nước xuất khẩu gạo trong Top ba thế giới, cùng với Thái Lan và Ấn Độ. Tuy nhiên, gạo Việt Nam vẫn chưa có thương hiệu quốc gia, trong khi đó Thái Lan và Ấn Độ đã có những thương hiệu gạo quốc gia rất nổi tiếng như Thai Hom Mali hay Basmati với giá bán rất cao so với gạo Việt Nam.

Với định hướng thay đổi chiến lược, tập trung chuyển hướng vào nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu cho gạo Việt Nam, góp phần thực hiện chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, ngày 21/5/2015 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 706/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển thương hiệu gạo Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Trên cơ sở này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Quyết định số 3340/QĐ-BNN-CB ngày 20/8/2015 triển khai Kế hoạch hành động. Một trong những nhiệm vụ đầu tiên của Đề án là xây dựng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice và đăng ký bảo hộ Nhãn hiệu chứng nhận trong nước và quốc tế.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tiến hành xây dựng và đăng ký sở hữu nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam ở Việt Nam theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ. Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp Giấy chứng bảo hộ nhận nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice và có hiệu lực trong 10 năm.

Nhãn hiệu Vietnam Rice đã có 19 quốc gia chấp nhận bảo hộ dưới dạng Nhãn hiệu thông thường gồm: Indonesia, Nga và OAPI và 17 nước châu Phi là Benin, Burkina Faso, Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Chad, Comoros, Cộng hòa Congo, Bờ Biển Ngà, Guinea Xích đạo, Gabon, Guinea, Guinea Bissau, Mali, Mauritania, Niger, Senegal và Togo. Nhãn hiệu được 3 quốc gia là Trung Quốc, Brunei và Na Uy bảo hộ Nhãn hiệu chứng nhận.

Như vậy, hiện tại, nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice được bảo hộ tại Việt Nam và 22 quốc gia, bao gồm cả Nhãn hiệu thông thường và Nhãn hiệu chứng nhận. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang là chủ sở hữu nhãn hiệu này.

Song hành với hoạt động xây dựng biểu trưng, hệ thống nhận diện,…cho Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng tiến hành xây dựng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về gạo làm cơ sở cho việc sử dụng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice trong thực tế. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng 3 tiêu chuẩn quốc gia về gạo là TCVN 11888-2017 gạo trắng; TCVN 11889:2017 gạo thơm trắng và 8368:2010 gạo nếp trắng.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc cấp Nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam/Vietnam Rice cho các đơn vị kinh doanh và xuất khẩu gạo là cấp thiết nhằm nâng cao sự nhận biết của các nhà sản xuất, nhập khẩu, phân phối và người tiêu dùng trong và ngoài nước đối với các sản phẩm gạo của Việt Nam. Đồng thời, tạo cơ sở để củng cố và phát triển thị trường, nâng cao giá trị gia tăng, thị phần và sức cạnh tranh của sản phẩm gạo Việt Nam trên thị trường thế giới, góp phần phòng chống hàng giả, hàng nhái Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice.

Mặt khác, theo quy định của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và luật quốc gia của một số nước thành viên Hệ thống Madrid, sau từ 3-5 năm kể từ ngày công nhận nhãn hiệu và cấp mã số bảo hộ mà không sử dụng nhãn hiệu chứng nhận thì sẽ bị tước quyền bảo hộ. Như vậy, cần khẩn trương cấp Nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam/Vietnam Rice cho các đơn vị kinh doanh và xuất khẩu gạo, đồng thời tăng cường các hoạt động tuyên truyển phổ biến cho các doanh nghiệp và các bên liên quan về việc sử dụng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice trên thị trường thế giới.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để có cơ sở pháp lý cao nhất cho việc phát triển thương hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice, Bộ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép xây dựng Nghị định quản lý sử dụng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice theo trình tự thủ tục rút gọn.

Dự kiến những nội dung của dự thảo Nghị định quy định về trình tự, thủ tục quản lý sử dụng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice, cấp quyền sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận, tiêu chí, tiêu chuẩn về quyền sử dụng Nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam Rice...

Trúc Mai