Là một đơn vị thành viên Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), EVNNPC chịu trách nhiệm quản lý vận hành, kinh doanh bán điện trên địa bàn 27 tỉnh miền Bắc (từ Hà Tĩnh trở ra, trừ Hà Nội) với mục tiêu luôn đảm bảo cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế xã hội và đời sống của nhân dân góp phần đảm bảo an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh. Do đó, để đảm bảo vận hành lưới điện an toàn, có thể hỗ trợ nhân dân, khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, an toàn và hiệu quả, trong thời gian qua, các đơn vị trong EVNNPC đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm ngăn ngừa các nguy cơ cháy nổ, gây mất an toàn, ảnh hưởng vận hành lưới điện, đồng thời, thực hiện nhiều giải pháp đảm bảo PCCC trong sản xuất kinh doanh. 

Tổ chức bộ máy thực hiện PCCC đồng bộ từ Tổng công ty đến cấp cơ sở

Theo ông Vũ Anh Phương - Phó Tổng giám đốc EVNNPC, trong những năm qua, 100% các đơn vị trong EVNNPC thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương, Cảnh sát PCCC các cấp tuyên truyền về sử dụng điện an toàn, hiệu quả đối với lưới điện sau công tơ của cơ sở, hộ tiêu thụ điện và tham gia các đoàn kiểm tra an toàn PCCC, an toàn sử dụng điện của cơ quan quản lý nhà nước tại các cơ sở, hộ tiêu thụ điện trên địa bàn.

Công tác PCCC luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện từ Trung ương đến cơ sở. Do vậy, công tác tổ chức thực hiện PCCC trong Tổng công ty Điện lực miền Bắc được triển khai đồng bộ, bài bản từ cấp Tổng công ty đến cấp cơ sở.

Tại Tổng công ty, Tổng giám đốc giao nhiệm vụ cụ thể cho 1 Phó tổng giám đốc tham mưu cho Tổng giám đốc về công tác PCCC; tại 40 đơn vị, cơ sở trực thuộc, Giám đốc hoặc Phó giám đốc là người đứng đầu đơn vị, cơ sở chịu trách nhiệm về công tác PCCC của đơn vị, cơ sở; giao Ban an toàn EVNNPC (phòng an toàn các Công ty Điện lực) là đầu mối quản lý, tham mưu về công tác PCCC; tại mỗi đơn vị cơ sở (Điện lực, phân xưởng…) có 1 cán bộ (chuyên viên) kiêm nhiệm theo dõi, thực hiện công tác PCCC của đơn vị, cơ sở.

Tại các đơn vị của EVNNPC đều thành lập Ban chỉ huy PCCC, các thành viên trong Ban chỉ huy được phân công cụ thể, rõ ràng; mỗi đơn vị, cơ sở, trạm biến áp trung gian trở lên... được thành lập Đội (Tổ) PCCC cơ sở và được huấn luyện, bồi dưỡng về nghiệp vụ PCCC, sau huấn luyện được cấp giấy chứng nhận đáp ứng được yêu cầu chữa cháy tại chỗ. Hiện tại, toàn EVNNPC có 2.789 người trong Ban chỉ huy PCCC cơ sở; 608 đội PCCC cơ sở, gồm 7.600 đội viên. 

Công tác huấn luyện nghiệp vụ PCCC và tuyên truyền về PCCC, được Tổng công ty và các đơn vị thành viên thực hiện định kỳ, đột xuất đúng quy định. Đến 30/6/2021, 100% các đơn vị, cơ sở đã tổ chức thực tập các tình huống giả định trong phương án chữa cháy được phê duyệt theo quy định: 305/607 (1 lần/năm).

Trong công tác kiểm tra an toàn PCCC của đơn vị, cơ sở, Tổng công ty Điện lực miền Bắc đã thực hiện và chỉ đạo các đơn vị thực hiện đúng công tác kiểm tra an toàn PCCC theo Quy định công tác an toàn vệ sinh lao động trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Tính đến nay, 9 tháng năm 2021, EVNNPC không để xảy ra sự cố cháy nổ nào. Tại các đơn vị của EVNNPC, 6 tháng đầu năm, cơ sở đã tổ chức tự kiểm tra an toàn PCCC được 1.743 lần , cơ quan cơ sở PCCC tại địa phương phối hợp kiểm tra được 148 lần, Tổng công ty và các đơn vị phối hợp kiểm tra được 28 lần. 

Trong quản lý hệ thống, phương tiện PCCC ở các đơn vị, cơ sở, các đơn vị thành viên EVNNPC đã chủ động trong công tác quản lý, kiểm tra định kỳ các thiết bị PCCC theo quy định. Đặc biệt, với các thiết bị PCCC tại các khu vực có nguy cơ gây cháy nổ cao như TBA 110kV, TBA trung gian, kho xưởng... đã được các đơn vị, cơ sở đặc biệt trú trọng. Các thiết bị có hiện tượng bất thường, hư hỏng được kiểm tra và sửa chữa kịp thời, đảm bảo vận hành an toàn, không có lỗi chủ quan về PCCC. Với những trang bị PCCC không đạt tiêu chuẩn, được thanh lý, bổ sung mới và dự phòng đúng số lượng yêu cầu.

Đối với các trạm biến áp 110kV, trạm biến áp trung gian thường xuyên, định kỳ kiểm tra các thiết bị phòng cháy, hệ thống chữa cháy và các phương tiện PCCC, dụng cụ; bể nước, bể cát chữa cháy, bể chứa dầu sự cố, và các phương tiện chữa cháy thô sơ (xẻng, xô...) luôn sẵn sàng khi có tình huống cháy, nổ xảy ra.

Các dự án xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp công trình điện TBA 110 kV đều lập thiết kế hệ thống PCCC theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành. Được cơ quan Cảnh sát PCCC thẩm duyệt thiết kế, nghiệm thu về PCCC… theo quy định trước khi đưa vào vận hành. 

Đồng bộ nhiều giải pháp nhằm ngăn ngừa các nguy cơ cháy nổ, mất an toàn

Theo đánh giá của Cục Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ - C07 (Bộ Công an), dù công tác PCCC được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo và thực hiện, đặc biệt từ khi Luật PCCC có hiệu lực từ 4/10/2001, trong đó quy định rõ PCCC là trách nhiệm của mỗi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân trên lãnh thổ Việt Nam và quy định ngày 4/10 hàng năm là ngày “Toàn dân phòng cháy chữa cháy”. Tuy nhiên, trên phạm vi cả nước, tình hình cháy, nổ vẫn diễn biến phức tạp, nhất là cháy nổ tại hộ gia đình, cơ sở kinh doanh dịch vụ giải trí, khu công nghiệp và vẫn chưa có một chế tài đủ mạnh, xử lý mạnh các sai phạm trong sử dụng điện sinh hoạt.

Theo thống kê, trên 50% vụ sự cố cháy nổ có liên quan đến sự cố về sử dụng điện hoặc bất cẩn trong sử dụng điện. Thực tế, các vụ cháy phát sinh do chạm, chập điện đa phần do nguyên nhân chủ quan, do sai sót trong quá trình thiết kế, thi công, mua sắm vật tư thiết bị, sử dụng, sửa chữa bảo dưỡng, cải tạo nâng cấp, tuổi thọ thiết bị,... là tài sản và thuộc trách nhiệm của chủ cơ sở, hộ tiêu thụ điện (nhận điện sau công tơ), nằm ngoài phạm vi quản lý của ngành điện.

Trong phạm vi quản lý của mình, EVN cũng như EVNNPC và các đơn vị thành viên đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm ngăn ngừa các nguy cơ cháy nổ, gây mất an toàn, ảnh hưởng vận hành lưới điện như: Tăng cường thực hiện kiểm tra, rà soát chụp ảnh nhiệt, đo bắn nhiệt tại các vị trí, điểm tiếp xúc trên đường dây dẫn điện, trạm biến áp trung, hạ thế thuộc phạm vi quản lý để phát hiện sớm khả năng phát sinh cháy, nổ trên lưới điện vào thời điểm các phụ tải tăng cao. Ngành điện cũng tăng cường kiểm tra nhằm phát hiện, thay thế kịp thời các vật liệu, thiết bị đã qua sử dụng lâu ngày hoặc chất lượng kém. Các đơn vị trong EVN, EVNNPC thường xuyên phối hợp chính quyền địa phương, Cảnh sát PCCC tuyên truyền về sử dụng điện an toàn, hiệu quả đối với lưới điện sau công tơ của cơ sở, hộ tiêu thụ điện và tham gia các đoàn kiểm tra an toàn PCCC, an toàn sử dụng điện của cơ quan quản lý nhà nước tại các cơ sở, hộ tiêu thụ điện trên địa bàn. 

Trao đổi về công tác PCCC tại Điện lực cấp tỉnh, ông Trần Ðức Dũng - Giám đốc Công ty Ðiện lực Ðiện Biên (đơn vị thành viên EVNNPC) cho biết: Việc xây dựng, phối hợp tổ chức thực tập các phương án PCCC giữa chuyên môn với ngành điện tại cấp cơ sở là hết sức cần thiết bởi qua quá trình thực tập, lực lượng PCCC cơ sở kịp thời rút kinh nghiệm, nâng cao khả năng, hiệu quả công tác phối hợp, không bị động khi có sự cố cháy nổ xảy ra, từ đó phát huy tối đa hiệu quả phương châm “4 tại chỗ”. Một trong những giải pháp trọng tâm trong công tác PCCC được Công ty Điện lực Điện Biên triển khai thực hiện nghiêm túc là thường xuyên kiểm tra công tác PCCC tại các cơ sở sản xuất, kiểm tra an toàn hành lang lưới điện, tránh nguy cơ xảy ra cháy nổ do những nguyên nhân khách quan, yếu tố thời tiết, cây gãy đổ… Tại cơ sở, lực lượng PCCC liên tục kiểm tra, phát quang hành lang tuyến dọc đường dây điện đơn vị quản lý, các điểm xung yếu, nguy cơ mất an toàn để kịp thời khắc phục sự cố. Ðặc biệt, trước mùa mưa, Công ty tiến hành khảo sát thực trạng toàn bộ hệ thống lưới điện, từ đó phát hiện kịp thời các vị trí quá tải của dây dẫn, cáp, trạm biến áp, các mối nối, sứ nhiễm bẩn gây hiện tượng phóng điện để xử lý kỹ thuật. Trong quá trình kiểm tra, lực lượng PCCC cơ sở kết hợp tuyên truyền các quy định về an toàn điện cho người dân, nhắc nhở người dân không treo các biển hiệu, biển quảng cáo hoặc buôn bán, họp chợ dưới các trụ điện cũng như khi xây dựng nhà cửa cần tuân thủ khoảng cách an toàn, phòng ngừa nguy cơ cháy nổ…

Công ty Điện lực Thái Nguyên cũng cho biết: Năm 2020, trên lưới điện tỉnh Thái Nguyên đã xảy ra hơn 40 vụ cháy nổ gây hư hỏng số lượng lớn hộp công tơ, công tơ (1 pha, 3 pha) và cáp điện xuống hòm công tơ, tổng thiệt hại trên 114 triệu đồng. 6 tháng đầu năm 2021, đã xảy ra 6 vụ, trong đó 1 vụ trên lưới điện thuộc Điện lực Phú Lương quản lý do chập cháy dây sau công tơ (tài sản khách hàng), 5 vụ thuộc Điện lực Định Hoá và Điện lực TP. Thái Nguyên quản lý thiệt hại 51 triệu đồng. Nguyên nhân các vụ cháy nổ trên lưới điện chủ yếu do phụ tải sinh hoạt tăng đột biến mùa nắng nóng và người dân tập trung ở nhà do giãn cách phòng chống dịch Covid-19. Bên cạnh đó, có nhiều hộ dân sử dụng thiết bị điện, dây dẫn không đảm bảo tiết diện, các mối nối trong nhà không đảm bảo kỹ thuật, sử dụng các ổ cắm tạm, không có phích cắm tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ và tai nạn điện trong dân. Phần lớn các vụ cháy nổ trên địa bàn gần đây cho thấy nguyên nhân từ chạm chập điện gây cháy chiếm tỷ lệ gần 50-60%, số vụ còn lại là nguyên nhân khác như sơ xuất, bất cẩn sử dụng nguồn nhiệt, dùng quá tải dòng sau công tơ, vi phạm quy định về PCCC…

Do đó, để chủ động trong công tác ngăn chặn sự cố do cháy nổ, giảm nguy cơ cháy nổ từ chập cháy do điện và giảm thiểu thiệt hại từ các vụ cháy của nhân dân và doanh nghiệp trên địa bàn, Công ty Điện lực Thái Nguyên đã tăng cường phối hợp với UBND, Ban chỉ huy quân sự, Công an địa phương tăng cường kiểm tra, tuyên truyền và hướng dẫn các điểm có nguy cơ mất an toàn, cháy nổ trên địa bàn theo quy định tại Nghị định 136/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Trong quá trình kiểm tra, Đoàn kiểm tra đã phổ biến các quy định pháp luật về PCCC, hướng dẫn người dân kiến thức về sử dụng thiết bị phòng cháy và ký cam kết thực hiện các quy định và khắc phục ngay các nguy cơ cháy nổ đã phát hiện.

Để ngăn ngừa các sự cố cháy nổ do điện, ngành điện đã khuyến cáo người dân thường xuyên kiểm tra các thiết bị điện, tránh để các sự cố chập cháy do hư hỏng thiết bị hoặc mối nối không đảm bảo, lắp đặt thiết bị bảo vệ phù hợp tải sử dụng (cầu chì, công tắc, cầu dao, aptomat…),  không sử dụng cùng lúc nhiều thiết bị tiêu thụ điện vượt quá khả năng chịu tải của dây dẫn, tắt các thiết bị nếu không sử dụng,  không sử dụng thiết bị tiêu thụ điện trong cùng một ổ cắm, dây dẫn không đi trên mái tôn hoặc treo trên tường, tường vách làm bằng vật liệu dễ cháy...

PCCC là nhiệm vụ của toàn xã hội, các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân. Thiếu tướng Nguyễn Tuấn Anh - Cục trưởng C07 đã khẳng định trong một cuộc hội thảo do ngành điện phối hợp với các lực lượng chuyên trách PCCC là Cục Cảnh sát PCCC - CO7 (Bộ Công an) tổ chức năm 2020: Nền kinh tế đất nước trong những năm qua phát triển với nhịp độ khá cao, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa nhanh ở hầu hết các địa phương. Chất lượng cuộc sống của người dân được nâng cao, nhu cầu sử dụng các thiết bị điện ngày càng nhiều. Những yếu tố phát triển đó kéo theo sự gia tăng tiêu thụ năng lượng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy, nổ.

Trong thời gian tới, lãnh đạo ngành điện và Cục Cảnh sát PCCC, các cơ quan, đơn vị có liên quan trong phạm vi trách nhiệm của mình cần tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công an, Bộ Công Thương, các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai hiệu quả Nghị quyết số 99/2019/QH14 ngày 27/11/2019 của Quốc hội khóa XIV về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách pháp luật về PCCC và Quyết định số 630/QĐ-TTg ngày 11/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 99/2019/QH14. EVN, EVNNPC và các và đơn vị thành viên chú trọng đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện công tác quản lý, đánh giá chất lượng sản phẩm hàng hóa, thiết bị điện; kiểm tra, điều tra giải quyết các vụ cháy, nổ. EVN cần chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc cử cán bộ, chuyên viên phụ trách an toàn tham gia các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về an toàn PCCC.

Cần có các quy định, chế tài đủ mạnh để buộc các chủ đầu tư, tổ chức, doanh nghiệp khi đầu tư xây dựng dự án, công trình phải nghiên cứu, nắm bắt rõ và vận dụng đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong thiết kế, lựa chọn thiết bị, lắp đặt và nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng bảo đảm vận hành an toàn, tin cậy.

Trong quá trình sử dụng điện, khi có nhu cầu sử dụng thêm các thiết bị tiêu thụ điện, cần phải báo cáo bên bán điện rà soát, đánh giá lại hệ thống đường dây dẫn, thiết bị bảo vệ có đáp ứng yêu cầu hay không, trường hợp không bảo đảm phải được cải tạo, thay thế đồng bộ trước khi đưa vào sử dụng; kiểm tra, bảo trì hệ thống, thiết bị điện, thay thế kịp thời các thiết bị hư hỏng hoặc không bảo đảm yêu cầu. Việc sử dụng điện phải bảo đảm quy định an toàn về PCCC.

Trần Phương