Trên thị trường, các loại đũa dùng một lần được bày bán tràn lan với giá siêu rẻ. Chúng thường được bán theo cân hay theo bao, chứ không bán theo đôi như đũa dùng nhiều lần. Người tiêu dùng có thể mua đũa dùng một lần tại bất cứ chợ nào với số lượng lớn. 

Để tìm hiểu về nguồn gốc xuất xứ của các loại đũa này, chúng tôi đã khảo sát tại một số cơ sở chuyên sản. Theo tìm hiểu được biết, xã Vạn Mai (Mai Châu, Hòa Bình) mỗi ngày cho ra lò hàng chục tấn đũa dùng một lần được làm bằng tre tươi. Để đũa không bị mốc và mối mọt, lại trắng muốt, các cơ sở sản xuất đũa tại đây đã ủ và sấy đũa với một loạt hóa chất lưu huỳnh. Ngoài sử dụng chất lưu huỳnh, tại các cơ sở này, người ta còn sử dụng một loại bột trắng để tạo độ trơn bóng cho đũa. Trong khi, loại bột này trên bao bì ghi rõ chỉ dùng cho công nghiệp.

Cách trung tâm Hà Nội không xa, cũng có một số cơ sở sản xuất đũa dùng một lần tại xã Tân Tiến (Văn Giang, Hưng Yên). Qua quan sát tại những cơ sở này cho thấy, các loại máy móc để làm ra những đôi đũa này trông khá thủ công, hoen gỉ, các tải đũa xếp chồng chất, bụi bặm và mùi gỗ tre xông lên.

 Quy trình sản xuất đũa dùng một lần khá thô sơ

Vì đây là loại đũa dùng một lần lại sản xuất thủ công nên nó có giá rất rẻ, giá buôn tại nơi sản xuất một túi 50 đôi chỉ có 8.000 đồng, giao hàng tận nơi chỉ từ 12-15.000 đồng. Chính vì giá cực rẻ nên loại đũa này được các quán ăn bình dân khá ưa chuộng bởi tính tiện lợi của nó.

Theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Đài Loan, cơ quan này đã phát hiện sản phẩm đũa dùng 1 lần của Việt Nam có chứa chất độc hại và yêu cầu thu hồi toàn bộ để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Trang Taipei Times đưa thông tin, FDA Đài Loan đã thu 250 mẫu đũa tại 170 cửa hàng lớn nhỏ buôn bán các bộ đồ ăn dùng 1 lần, trong đó phát hiện có 1 mẫu chứa chất biphenyl và 3 mẫu khác có chứa chất hydrogen peroxide. Đây là 2 chất tẩy trắng được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp.

Việc tiếp xúc với hai loại chất này có thể gây ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe người dùng. Đặc biệt, biphenyl có nguy cơ tiềm ẩn là phá hủy phổi, dạ dày và tuyến tụy. Ở liều lượng thấp trong thời gian ngắn có thể gây hại cho gan, tuyến giáp, tiếp xúc lâu dài nguy cơ dẫn đến ung thư gan và các khối u ác tính.

Trả lời trên báo chí, PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm cảnh báo: “Đũa càng trắng thì càng độc, vì liều lượng hóa chất tẩy lớn. Nếu cơ sở sản xuất mà sử dụng cả chất tẩy trắng, tẩy mốc của bên công nghiệp như Sodium Sunfite thì sẽ nguy hiểm vô cùng, vì đây là chất khử rất mạnh. Có thể gây rối loạn tại chỗ đường tiêu hoá, rối loạn vi khuẩn đường ruột, gây loét niêm mạc đường tiêu hoá và ung thư”.

Trước thực trạng trên, dư luận đặt câu hỏi: Cơ quan chức năng ở đâu và làm gì khi mà để các cơ sở sản xuất đũa ăn mất vệ sinh này tùy tiện sử dụng hóa chất công nghiệp? Các cơ quan chức năng cần vào cuộc và xử lý nghiêm minh đối với những trường hợp vi phạm này.

Ngọc Linh