Theo các Hiệp hội, đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4 do biến chủng Delta khiến việc giãn cách xã hội tại Hà Nội, TP HCM và nhiều tỉnh miền Nam đã kéo dài từ 2-3 tháng. Giãn cách, phong toả diện rộng và kéo dài khiến các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn và tình hình này không thể kéo dài.

Nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phá sản, chuỗi cung ứng trong nước và quốc tế bị đứt gãy, người lao động mất việc làm, nông - ngư dân không tiêu thụ được sản phẩm. Nhiều lao động ở các tỉnh không có việc làm, không có lương thực và tiền dự trữ.

Các Hiệp hội doanh nghiệp kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành chỉ thị phòng chống dịch phù hợp với quan điểm và tình hình mới, thay thế Chỉ thị số 15, 16 do dịch bệnh đã chuyển giai đoạn mới, mục tiêu “zero Covid” đã chuyển sang “sống chung với Covid”.

Theo đó, Chỉ thị mới cần quy định thống nhất các tiêu chí, điều kiện phòng chống dịch, phục hồi kinh tế và được áp dụng thống nhất trên toàn quốc.

Bỏ khái niệm hàng hóa thiết yếu trong các chỉ thị này. Cả nước là một vùng và quản lý dịch theo điểm, tức là không phong tỏa, cách ly theo vùng địa lý mà quản lý phòng chống dịch theo những điểm có nguy cơ cao.

Cho phép công dân được tham gia giao thông và các hoạt động xã hội trừ hoạt động tập trung đông người khi có xét nghiệm âm tính. Tổ chức, cá nhân tự xét nghiệm, tự khai báo trên phần mềm quản lý quốc gia, tự chịu trách nhiệm pháp lý đối với khai báo của mình.

Trao quyền chủ động trong mô hình và phương thức tổ chức sản xuất cũng như vận hành phòng chống dịch cho các tổ chức/doanh nghiệp. Không cực đoan đóng cửa doanh nghiệp nếu lây nhiễm chỉ trong phạm vi hẹp của 1 dây chuyền/phân xưởng/bộ phận riêng biệt.

Chính phủ lập tổ đặc biệt để kiểm tra, giám sát lưu thông, chống ách tắc hàng hoá bằng đường dây nóng. Các địa phương chỉ được phép kiểm tra phòng chống dịch đối với người trên các phương tiện vận chuyển tại điểm đi và điểm đến.

Các tỉnh thành cần thành lập Tổ công tác hỗ trợ doanh nghiệp. Ban chỉ đạo phòng chống dịch địa phương cần bố trí thêm các đại diện của khối kinh tế.

Xây dựng các trạm y tế lưu động và cố định tại các KCN. Khuyến khích các doanh nghiệp nằm ngoài KCN xây dựng tổ y tế lưu động, phản ứng nhanh để phòng chống dịch. Tăng cường trang thiết bị và năng lực cho các cán bộ y tế cơ sở.

Cho phép người lao động đang mắc kẹt ở các khu nhà trọ được về quê hoặc quay trở lại làm việc. Quán triệt các địa phương ưu tiên tiêm vắc xin cho người lao động, vận chuyển, sau tuyến đầu chống dịch, người già và người có bệnh nền.

Ngoài ra, các hiệp hội cho rằng không nên áp dụng phong toả, cách ly theo vùng địa lý. Quản lý dịch theo các điểm dân cư, nhà ở, chung cư, cơ quan, văn phòng, chợ, siêu thị, hộ cá nhân kinh doanh...Các điểm có F0 là điểm đỏ. Tập trung quản lý dịch bệnh bằng việc xét nghiệm định kỳ và xác xuất  tại các điểm. Lấy tổ dân phố, tổ Covid cộng đồng làm nòng cốt phòng chống dịch tại các điểm.

Với giao thông vận tải, người tham gia giao thông, người làm dịch vụ vận tải hàng hóa và vận tải hành khách phải có xét nghiệm âm tính và phải xét nghiệm hành khách trước khi đi. Quản lý bến xe, sân bay, kiểm tra xác xuất 10% hành khách tại điểm đến...  

Cho phép các tổ chức y tế được bán kit xét nghiệm theo giá cạnh tranh. Kiểm soát giá kít xét nghiệm như mặt hàng cần bình ổn giá, hoặc được Nhà nước trợ giá theo Luật giá. Các tổ chức, cá nhân tại các điểm tự lấy mẫu, tự xét nghiệm hoặc thuê tổ chức y tế xét nghiệm. Y tế phường, quận, y tế lưu động tổ chức xét nghiệm đối với điểm dân cư và điểm dịch vụ. Tổ chức y tế, bệnh viện, y tế lưu động của địa phương hoặc của doanh nghiệp làm xét nghiệm đối với các điểm sản xuất.

Theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, hiện chi phí xét nghiệm COVID-19 cho người lao động là một trong những gánh nặng lớn của doanh nghiệp. Theo tính toán, chi phí xét nghiệm nCoV RT-PCR khoảng 700.000 - 800.000 đồng (tương đương 35 USD) một lần. Với doanh nghiệp có hàng nghìn lao động, riêng chi phí xét nghiệm cũng lên tới hàng tỷ đồng mỗi lượt. Nếu một doanh nghiệp có hàng nghìn lao động thì chi phí cách ly, xét nghiệm rất lớn, trong khi chi phí một lần tiêm vaccine rẻ hơn rất nhiều.

Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ đưa kit xét nghiệm COVID-19 vào diện được trợ giá, bình ổn giá; đồng thời, đề nghị Chính phủ cho các Tổ chức y tế được bán kit xét nghiệm theo giá cạnh tranh. Đây là một trong những biện pháp quan trọng nhằm kéo giảm giá xét nghiệm, hạ chi phí cho người dân và doanh nghiệp.

Cộng đồng doanh nghiệp cũng bày tỏ mong được khấu trừ chi phí xét nghiệm và phòng chống dịch vào chi phí doanh nghiệp hoặc kinh phí công đoàn, phí bảo hiểm xã hội; Bảo hiểm y tế chi trả các chi phí cho các cá nhân đóng bảo hiểm, còn với những người chưa đóng, sẽ do ngân sách Nhà nước chi trả. Các bệnh viện, tổ chức y tế tư nhân được phép thu phí xét nghiệm và điều trị.

Đồng thời, 14 hiệp hội đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành thực hiện miễn, giảm các loại thuế, phí, tiền điện, nước các biện pháp đã nêu trong Nghị quyết 105/NQ-CP. Đồng thời kiểm tra tiến độ và hiệu quả thực hiện các chính sách hỗ trợ lãi suất ngân hàng, gia hạn nợ, miễn, giảm các loại thuế, phí...

Các hiệp hội cũng đề xuất, hỗ trợ các nhà máy, cụm nhà máy, khu công nghiệp lập các cơ sở lưu trú, lập các trạm y tế tại chỗ hoặc lưu động để triển khai phòng chống dịch. Hỗ trợ đối với các các nhân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và vừa về lãi suất và cơ cấu nợ...

Bùi Quyền