Hình thức lừa đảo đầu tiên Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) đưa ra để giúp người dân cần tránh là chiêu trò lừa đảo thương mại quốc tế. Trong bối cảnh gần đây, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã gặp rủi ro khi kinh doanh xuất khẩu với các đối tác tại thị trường Âu - Mỹ. Thương vụ Việt Nam tại một số nước như Hà Lan, Tây Ban Nha, Canada đã cảnh báo doanh nghiệp về các hiện tượng lừa đảo trực tuyến, tuy nhiên số lượng vụ lừa đảo vẫn không giảm. 

Lý do dẫn đến tình trạng doanh nghiệp Việt Nam bị lừa đảo thương mại quốc tế là bởi doanh nghiệp có xu hướng chủ quan, sơ hở trong tiếp cận, soạn thảo điều khoản hợp đồng và cam kết. Dù nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam hiện đứng hàng đầu thế giới nhưng đa phần các doanh nghiệp Việt Nam lại là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, thiếu kinh nghiệm về tranh chấp thương mại quốc tế. 

Để đảm bảo an toàn trong giao dịch quốc tế, Cục An toàn thông tin khuyến cáo các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ khi nhận được những đề nghị kỳ lạ, doanh nghiệp cần xác minh rõ ràng thông tin của đối tác; không nên vội tin vào những lời mời chào hấp dẫn của khách hàng mới quen trên không gian ảo. Đồng thời, bên cạnh Thương vụ Việt Nam tại các thị trường quốc tế, doanh nghiệp có thể liên hệ với Đại sứ quán của các nước tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh để được hỗ trợ.

Cục An toàn cũng thông tin lưu ý thêm, hacker có thể xâm nhập hệ thống thư điện tử của doanh nghiệp để mạo danh giao dịch và sửa thông tin tài khoản ngân hàng trên hóa đơn. Vì thế, trường hợp nhận được một email thông báo của khách hàng lâu năm thay đổi số tài khoản ngân hàng, doanh nghiệp cần cảnh giác.

Chiêu trò lừa đảo tiếp theo cần phải kể đến là những hội nhóm lừa đảo "thu hồi nợ treo". Thời gian qua, xuất hiện tình trạng nhiều người đã bị lừa lần 1, sau đó lại tiếp tục bị lừa lần 2 và nhiều lần khác với số tiền có khi lên tới hàng tỷ đồng bởi những hội nhóm mạo danh lực lượng an ninh mạng, các văn phòng luật và ngân hàng. Chiêu trò của các đối tượng lừa đảo dù không mới nhưng rất tinh vi nên khiến cho nhiều người dùng mạng xã hội sập bẫy. 

Do đó, Cục An toàn thông tin đề nghị người dân nâng cao cảnh giác, đồng thời tìm hiểu và trang bị cho bản thân những kiến thức để bảo vệ mình trên không gian mạng. Biện pháp quan trọng là người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, bởi việc lộ lọt thông tin sẽ dẫn đến nhiều hậu quả đáng lo ngại.

Đồng thời, khi có cuộc gọi lạ hoặc tiếp xúc với hội nhóm cung cấp dịch vụ trên mạng xã hội, người dân không thực hiện giao dịch chuyển tiền cho đối tượng khi chưa tìm hiểu và xác minh danh tính của đối tượng đó. Trường hợp đã bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản, người dân cần bình tĩnh, nhanh chóng liên hệ với cơ quan công an gần nhất để làm các thủ tục trình báo.

Cuộc gọi giả mạo cán bộ công an - đây là chiêu thức lừa đảo tinh vi, giả danh cán bộ công an, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cụ thể, gần đây Công an quận Tây Hồ, Hà Nội đã điều tra, xác minh vụ giả danh cán bộ công an, lừa đảo chiếm đoạt tài sản với số tiền là 4,5 tỉ đồng.

Theo đó, Cục An toàn thông tin khuyến nghị người dân cần cảnh giác với các cuộc gọi lạ; tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu VNeID, mã OTP, thông tin căn cước công dân, tài khoản ngân hàng... cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào không có trách nhiệm, không làm theo bất kỳ hướng dẫn nào từ số điện thoại lạ gọi đến. Để làm việc với người dân, cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương. Khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất.

Hình thức lừa đảo thu lợi bất chính bằng chiêu bán hàng giả trên sàn thương mại điện tử. Cục An toàn thông tin cho biết, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng được bày bán tràn lan trên các nền tảng giao dịch trực tuyến, các mạng xã hội xuyên biên giới đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng, doanh nghiệp và sự lành mạnh của thị trường.

Để lấy lòng tin, các đối tượng thường sử dụng nhiều số điện thoại để gọi điện liên lạc trực tiếp với người mua và chia nhỏ số tiền lừa đảo được sang nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau.  

Ngoài ra, đối tượng còn giả danh nhà xe gọi cho người mua thông báo đã nhận được hàng gửi, đồng thời hẹn thời gian và địa điểm để giao hàng. Tiếp đó, nhóm lừa đảo yêu cầu người mua chuyển tiền để đặt cọc hoặc thanh toán toàn bộ số tiền mua hàng qua tài khoản ngân hàng rồi chiếm đoạt. 

Theo đó, Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cần phải cẩn trọng hơn khi giao dịch mua bán hàng hóa không chỉ trên các trang mạng xã hội mà cả những sàn thương mại điện tử. Người dân nên lựa chọn những nền tảng uy tín, có đăng ký pháp nhân và khai báo đầy đủ với cơ quan quản lý nhà nước.

Đồng thời, trước khi tiến hành đặt mua bất kỳ mặt hàng nào trực tuyến, người tiêu dùng cần tham khảo thêm giá cả sản phẩm, nhận xét, đánh giá của người mua trước, hoặc liên hệ trực tiếp với nhà bán hàng để hỏi đáp các thắc mắc.

Người dân cũng cần kiểm tra và tìm hiểu kỹ thông tin về người bán; chỉ thực hiện giao dịch khi đã xác nhận được mức độ uy tín của người bán hàng; đảm bảo rằng người bán có đủ thông tin chi tiết về sản phẩm, hình ảnh chất lượng và mô tả chính xác; không chuyển tiền, thanh toán dưới mọi hình thức khi chưa xác định được uy tín của người bán và chất lượng của sản phẩm.

PV (t/h)