Bộ Nội vụ cho biết, giai đoạn 2023 - 2025, cả nước có 10 tỉnh không thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện. Trong đó, có 07 tỉnh không có ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp nên không xây dựng Phương án tổng thể, 03 tỉnh có đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp nhưng đề nghị không xây dựng Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025 do có yếu tố đặc thù.

Bộ trưởng Nội vụ cho biết, tổng hợp từ phương án tổng thể của 53 tỉnh, thành có thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, giai đoạn 2023 - 2025 có 49 đơn vị hành chính cấp huyện thực hiện sắp xếp bao gồm 9 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 18 đơn vị khuyến khích và 22 đơn vị liền kề. Sau sắp xếp dự kiến giảm 13 đơn vị hành chính cấp huyện. Số đơn vị thuộc diện phải sắp xếp nhưng địa phương đề nghị không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là 21 đơn vị.

Tính đến tháng 5/2024, đã có 11 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (Nam Định, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Sóc Trăng, Cần Thơ, Phú Yên, Tiền Giang, Hải Dương, Yên Bái, Cà Mau) đã gửi đến Bộ Nội vụ hồ sơ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025.

Với cấp xã, tổng số đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp là 1.247, gồm 745 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 111 đơn vị khuyến khích và 391 đơn vị liền kề. Sau sắp xếp dự kiến giảm 624 xã.

Trên cơ sở đó, Bộ Nội vụ và các thành viên Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã (theo phân công địa bàn các tỉnh, thành phố) đã tổ chức các Đoàn công tác liên ngành Trung ương tiến hành khảo sát thực tế ở địa phương để có đủ căn cứ thẩm định, hoàn thiện hồ sơ Đề án của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Tính đến nay Bộ Nội vụ đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương tổ chức Hội nghị thẩm định hồ sơ Đề án của 09 tỉnh, thành phố, gồm: Nam Định, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Sóc Trăng, Cần Thơ, Phú Yên, Tiền Giang, Hải Dương.

Bên cạnh đó, còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc như số lượng đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã địa phương đề xuất không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là khá lớn (21/30 cấp huyện, chiếm tỷ lệ 70% và 508/1.253 cấp xã, chiếm tỷ lệ 40,54%). Việc xác định các yếu tố đặc thù về lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, an ninh, quốc phòng cũng rất phức tạp do phải rà soát, thu thập các tư liệu lịch sử, khoa học và cơ sở pháp lý để chứng minh.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2023 - 2025 phải hoàn thành trước tháng 10/2024 để các địa phương kịp chuẩn bị tổ chức Đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14, trong đó cấp cơ sở thực hiện trong quý 1/2025. 

Trong khi đó, do việc sắp xếp đơn vị hành chính là nội dung quan trọng, phức tạp, mức độ tác động, ảnh hưởng lớn, quy trình thực hiện được tiến hành chặt chẽ, qua nhiều giai đoạn nên các địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc bảo đảm tiến độ thời gian theo yêu cầu.

Qua rà soát sơ bộ, chỉ một số ít đơn vị hành chính đô thị dự kiến hình thành sau sắp xếp có khả năng bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng đô thị theo quy định (chủ yếu thuộc diện khuyến khích) do các địa phương này đã có sự chuẩn bị từ trước cho quá trình thành lập đô thị. 

PV (t/h)