THCL Nạn khai thác cát trái phép hoành hành mấy năm qua - đã khiến 5 ha đất canh tác hoa màu của xã Thái Tân (Nam Sách, Hải Dương) sạt lở trôi theo dòng sông Thái Bình, đẩy hàng trăm hộ dân lâm cảnh khó khăn.

Trắng tay do sạt lở đất

Thái Tân có tổng diện tích đất hoa màu ngoài đê 157 ha, vậy mà chỉ trong mấy năm, nạn khai thác cát trái phép đã khiến cho gần 50 ha đất sạt lở trôi xuống sông.

Ông Đinh Ngọc Dậu, Bí thư Đảng ủy xã cho biết, hoạt động khai thác cát trái phép diễn ra trên đoạn sông thuộc địa bàn xã diễn ra nhiều năm qua, thời gian gần đây, càng nghiêm trọng hơn. Các đối tượng khai thác cát trước đây hoạt động lén lút, nhưng nay công khai, thách thức chính quyền và người dân. Trong xã thì thôn Đình là nơi chịu hậu quả nặng nề nhất, có nhiều hộ gia đình, chỉ sau một đêm mất trắng 3 - 4 sào ngô, cà rốt.

Theo chân ông Vương Đinh Sắc, Trưởng thôn Đình và một số cán bộ thôn, chúng tôi có mặt tại khu vực bãi màu ven sông, nơi canh tác hoa màu của bà con. Nhìn dọc tuyến bãi, phía sát mép sông, đất chỗ nào cũng bị sạt, lở, lòng sông lấn hết vào đất canh tác, ông Vương nói, chỗ bị lở vào sâu nhất tới 50 m so với mép sông. Thôn Đình có 224 hộ dân, đều sản xuất nông nghiệp, trồng lúa vốn không đem lại hiệu quả kinh tế cao, người dân chủ yếu trông chờ vào diện tích đất trồng cà rốt và ngô để có thêm nguồn thu nhập. Tình trạng khai thác cát trái phép gây ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống mưu sinh của bà con. Gia đình chị Đào Thị Liễu có 2 sào đất, làm không đủ ăn, phải đi thuê lại 2 sào đất của người trong thôn (thuê 5 năm, mỗi sào phải trả 2 triệu đồng/năm), mới làm được 2 năm thì đất lở trôi xuống sông mất sạch cả 2 sào ruộng, tiền vốn thuê đất còn chưa thu lại được.

Gia đình ông Hoàng Đình Tôn cũng là “nạn nhân” của những lần sạt lở đất. Ông Tôn than thở: “Đợt tháng 6 vừa rồi, 4 sào ngô đến độ thu hoạch của gia đình tôi, chỉ sau 1 đêm bị cuốn trôi hết, bao nhiêu công vun trồng, chăm sóc trở thành công cốc. Hàng năm, trung bình mỗi vụ cũng thu được 10 - 15 triệu đồng/sào, giờ đất trôi mất, lấy gì mà sống?”.

Ngoài gia đình chị Liễu, ông Tôn, hàng trăm hộ gia đình thuộc xã Thái Tân lâm cảnh khó khăn, khi mất dần đất canh tác.

Chính quyền tắc trách

Đi dọc bãi bồi ven sông, chúng tôi bắt gặp rất nhiều đống chai, lọ thủy tinh đặt ở gần mép sông.

Ông Tôn cho biết, sau đợt thiệt hại nặng nề do khai thác cát trái phép khiến sạt lở đất diễn ra vào tháng 10, 11 năm ngoái và tháng 6 năm nay, người dân trong thôn Đình, khó khăn càng chồng chất. “Con giun xéo lắm cũng quằn”! Bà con đã họp bàn, cử mỗi ngày 10 người ra trực gác cả ngày đêm, phát hiện tàu khai thác cát trái phép liền dùng chai, lọ, gạch đá ném xuống để xua đuổi. Có tối, hàng chục tàu thi nhau cùng dạt vào sát mép bãi bồi để hút cát. Họ còn ngang nhiên khai thác cát trái phép giữa ban ngày, khi người dân phát hiện lên tiếng, thì bị bọn họ chửi bới, đe dọa.

Người dân bức xúc, đã nhiều lần kiến nghị lên UBND xã với mong muốn ngăn chặn nạn cát tặc, bảo vệ lợi ích cho bà con. Ông Đinh Ngọc Dậu, Bí thư Đảng ủy xã bộc bạch: “Chính quyền xã nhận được phản ánh của người dân, đã thành lập tổ công tác do chính tôi và Chủ tịch UBND xã trực tiếp chỉ đạo. Nhiều đêm, chúng tôi thức trắng theo dõi, nhưng điều kiện, trang bị phương tiện của xã còn thiếu thốn, thẩm quyền có hạn, trong khi các đối tượng cát tặc hoạt động tinh vi, các ống hút to, tàu lớn hiện đại tiến hành hút trộm cát rất nhanh nên việc bắt giữ và xử lý còn gặp nhiều khó khăn”.

Được biết, mới đây, huyện Nam sách đã thành lập đoàn liên ngành xuống phối hợp với xã Thái Tân để tiến hành kiểm tra, xử lý hoạt động khai thác cát trái phép. Nhưng việc làm này chỉ như “ném đá ao bèo”. Hiện nay, cát tặc vẫn ngang nhiên lộng hành cả ngày lẫn đêm, chính quyền địa phương bất lực. Đối với người dân xã Thái Tân, giờ đây, họ ngậm ngùi, mất đi từng sào đất mưu sinh, cuộc sống càng trở nên khốn đốn.

Rất mong các cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương sớm có biện pháp xử lý triệt để nạn cát tặc trên địa phận xã Thái Tân nhằm tạo lòng tin trong nhân dân, tránh để xảy ra tình trạng “tức nước, vỡ bờ”, có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.

Nguyễn Thuấn - Bùi Tú ( Thương hiệu & Công luận)