Đối tượng sa ngã vào “làn khói trắng” đang trẻ hóa

Trong 10 năm trở lại đây, Việt Nam có thêm khoảng 10 vạn người nghiện ma tuý. Điều đáng lưu ý, trong số đó, có khoảng 70% số người nghiện dưới 30 tuổi; 5% người sử dụng ma túy ở tuổi chưa thành niên (dưới 18 tuổi), riêng trẻ em dưới 16 tuổi chiếm 50%.

Những con số “biết nói” này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ ma túy xâm nhập học đường. Nhiều học sinh bị dụ dỗ, lôi kéo trở thành nạn nhân hoặc tham gia tàng trữ, mua bán ma túy, tiềm ẩn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng trong đời sống xã hội, trực tiếp là môi trường học đường và bản thân các em học sinh, sinh viên, đặc biệt là ở độ tuổi học sinh Trung học cơ sở.

Ma túy ngày càng biến tướng, giả dạng và trá hình dưới nhiều hình thức khác nhau, khó nhận biết với những tên gọi lại vô cùng hấp dẫn lứa tuổi học sinh như nước vui, trà sữa, nấm ma thuật, tem giấy, bóng cười – funkyball,…

Các hoạt động tội phạm ma túy cũng ngày một tinh vi, xảo quyệt. Bên cạnh những loại ma túy mới, những kẻ buôn bán cũng liều lĩnh và có nhiều cách tiếp cận, dụ dỗ, lôi kéo “con mồi” như ở quán nước, quán karaoke, vũ trường, thậm chí là ở một tiệc vui bất kỳ… Điều đó thu hút tính hiếu động, tò mò khám phá những cái mới của các em trong độ tuổi 13-14 tuổi.

Khi các em học sinh chưa có những hiểu biết đầy đủ về ma túy sẽ dẫn đến tình trạng chung đó là thiếu ý thức đề phòng, nhất là khi ma túy ngày càng nhiều chủng loại khác nhau, đa dạng về hình dáng, kích thước được trà trộn vào trong đồ ăn, thức uống hàng ngày. Ngoài ra, việc các em học sinh không có nhiều kỹ năng xử lý những tình huống có nguy cơ dẫn đến hành vi sử dụng trái phép chất ma túy cũng có thể khiến các em dễ trở thành nạn nhân của ma túy.

Đây là một thực trạng đáng lo ngại, cần có những giải pháp kịp thời, căn cơ, bảo đảm thực chất, hiệu quả để tiến tới đẩy lùi hoàn toàn tệ nạn ma túy ra khỏi xã hội nói chung và môi trường học đường nói riêng.

Để bảo vệ thế hệ trẻ, tránh xa khỏi tệ nạn ma túy, vai trò của trường học trong việc giáo dục phòng chống ma túy học đường cho học sinh - sinh viên là vô cùng quan trọng; trong đó, yêu cầu phải có một bộ sách phòng chống ma túy chính thống, phù hợp với từng độ tuổi dành riêng cho đối tượng này đang ngày càng trở nên cấp bách.

Điều đó thôi thúc Bộ Giáo dục và Đào tạo kết hợp cùng với các ban ngành đưa ra nhiều biện pháp, nhiệm vụ phòng chống ma túy. Trong đó một trong những nhiệm vụ cấp thiết trong năm 2021 chính là ra mắt bộ tài liệu Kỹ năng phòng chống ma túy dành cho học sinh. Điều này cho thấy, Bộ Giáo dục và Đào tạo rất quan tâm đến vấn đề xây dựng và triển khai một bộ tài liệu phòng chống ma túy chính thống và phù hợp với từng cấp học nhằm phát huy hiệu quả cao nhất công tác phòng chống ma túy trong trường học.

Sự ra đời và ý nghĩa của cuốn sách Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh Trung học cơ sở

Sau nhiều năm tích cực tiến hành khảo sát, nghiên cứu cùng với sự tâm huyết của tập thể gồm 27 nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực: tâm lý, y học, sinh học thần kinh, xã hội học..., mới đây, Viện Nghiên cứu Ứng dụng Phòng chống ma túy (PSD) đã hoàn thành bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” cho giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục và cha mẹ, học sinh cấp THCS, THPT và được Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định.

Cuốn “Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh Trung học cơ sở” là cuốn thứ nhất nằm trong bộ sách “Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh Trung học”. Cuốn sách có vai trò giúp các em học sinh trung học cơ sở nắm bắt được những kiến thức cơ bản về ma túy, cũng như đưa ra một số chỉ dẫn để các em biết cách xử lý tình huống khi gặp nguy cơ sử dụng ma túy.

Cuốn sách này bài gồm hai nội dung chính:

Phần thứ nhất: Giúp học sinh Trung học cơ sở (THCS) có kỹ năng nhận biết và tác hại của ma túy. Phần này đưa ra những định nghĩa về ma túy, cách thức phân loại, tác hại của ma túy đối với con người nói chung, đối với học sinh THCS nói riêng. Đồng thời cung cấp cho các em thông tin và những cảnh báo về những thủ đoạn trá hình đưa ma túy vào trong đồ ăn, thực phẩm thông thường.

Phần thứ hai: Trang bị cho học sinh THCS những kỹ năng cần thiết để phòng, chống ma túy. Cuốn sách Kỹ năng phòng chống ma túy cho học sinh Trung học cơ sở tập trung phần lớn hướng dẫn chi tiết cho các em cách thức xử lý, ứng phó khi gặp những tình huống nguy cơ liên quan đến vận chuyển, sử dụng trái phép chất ma túy, khi bị người xấu dụ dỗ, lôi kéo sử dụng ma túy hoặc khi các em bị lừa sử dụng ma túy.... Các em được trang bị kiến thức, kỹ năng để nhận biết các loại ma túy cơ bản, nhận biết được tình huống có thể dẫn các em đến hành vi sử dụng ma túy để có cách ứng phó, đề phòng, thoát khỏi tình huống đó.

Bộ tài liệu này đã được Bộ Giáo dục và đào tạo thẩm định và là tài liệu sẽ được sử dụng để học tập trong các chương trình ngoại khóa, chương trình tham khảo của học sinh Trung học cơ sở, nhằm trang bị cho các em những hiểu biết về ma túy và tác hại của ma túy cũng như kỹ năng phòng, chống ma túy. Các em có thể đọc với sự hướng dẫn của Giáo viên, Cán bộ phụ trách Đoàn, Đội trường và sự chăm nom, hỗ trợ của các bậc phụ huynh.

Hy vọng các em có thể vận dụng những kiến thức, kỹ năng có ở trong cuốn sách để chủ động ngừa tích cực, tham gia cùng các bạn, cùng nhà trường để ngăn ngừa không để ma túy xâm nhập học đường, để tiếp tục học tập, sinh hoạt thật tốt, giữ cho tuổi học trò có những kỷ niệm thật đẹp, thật đáng nhớ.

Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” sẽ trở thành “người bạn đường” của các em học sinh trong suốt những năm tháng còn ngồi trên ghế nhà trường, và cũng có thể nó sẽ là hành trang theo các em đến tận sau này.

Trang Nguyễn