Ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế 

Theo ông, đâu là cơ sở đề xuất điều chỉnh khung mức thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng dầu?

Việt Nam đã và đang tham gia 11 hiệp định thương mại tự do. Theo cam kết trong các hiệp định thương mại tự do thì Việt Nam phải thực hiện cắt giảm dần thuế NK.

Giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam cơ bản đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới nói riêng và nhiều nước trong khu vực ASEAN. Theo bảng xếp hạng của trang web Global Petrol Prices (3/4/2017) thì giá bán lẻ xăng dầu củaViệt Nam đang ở mức thấp (trong 180 nước thì Việt Nam đứng thứ 44 từ thấp đến cao và 136 nước có giá bán lẻ xăng dầu cao hơn Việt Nam, trong đó, Philippines thứ 55, Campuchia thứ 58, Thái Lan thứ 88, Lào thứ 97). Với mức giá bán lẻ xăng Ron92 vùng 1 của Việt Nam (theo petrolimex) - cập nhật đến ngày 6/4/2017 là 17.230 đồng/lít, thấp hơn Lào 4.806 đồng/lít, thấp hơn Campuchia 2.826 đồng/lít, thấp hơn Thái Lan 1.166 đồng/lít, thấp hơn Singapore 16.175 đồng/lít, thấp hơn Philippines 3.375 đồng/lít, thấp hơn Hồng Kông là 26.518 đồng/lít.

Tỷ lệ thuế (gồm thuế NK, thuế TTĐB, thuế BVMT, thuế GTGT) trên giá cơ sở của Việt Nam đang ở mức thấp (37,24% đối với xăng; 21,14% đối với diesel; 11,5% đối với dầu hỏa và 18,4% đối với mazút) so với nhiều nước (Hàn Quốc 70,3%; Campuchia 40%; Lào 56%).

Trên cơ sở tính toán tất cả các yếu tố nêu trên, Bộ Tài chính đề nghị tăng khung mức thuế BVMT từ 1.000 - 4.000 đồng/lít, lên 3.000 - 8.000 đồng/lít là phù hợp (khung áp dụng cho lộ trình dài).

Việc áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng dầu như thế nào; có theo lộ trình không?

Căn cứ vào nhiều yếu tố như đã nêu trên (cam kết quốc tế về cắt giảm dần thuế NK, giá xăng dầu của Việt Nam so với các nước trên thế giới, tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ xăng dầu), tại Dự án Luật Thuế BVMT (sửa đổi), Bộ Tài chính chỉ đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu. Mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng vẫn áp dụng như hiện hành là 3.000 đồng/lít.

Trên cơ sở đánh giá tác động cụ thể đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, tới giá bán lẻ xăng dầu và đời sống người dân, tùy vào điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ, Chính phủ sẽ trình UBTVQH quyết định mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng dầu trong phạm vi khung quy định tại luật cho phù hợp.

Tác động của việc điều chỉnh khung mức thuế BVMT của mặt hàng xăng dầu tại Dự thảo Luật Thuế BVMT (sửa đổi) đối với sản xuất, kinh doanh và giá cả tiêu dùng ra sao?

Như đã nêu trên, Bộ Tài chính mới đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu, trên cơ sở tính toán nhiều yếu tố để đảm bảo tính ổn định của luật - áp dụng cho thời gian dài. Do đó, việc điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu chưa tác động đến giá bán lẻ xăng dầu, cũng như đến sản xuất, kinh doanh.

Có ý kiến cho rằng, việc tăng khung thuế BVMT đối với xăng dầu sẽ làm giảm sức cạnh tranh của DN. Quan điểm của Bộ Tài chính về vấn đề này?

Việc đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu được căn cứ vào nhiều yếu tố như cam kết quốc tế về cắt giảm dần thuế NK, giá xăng dầu của Việt Nam so với các nước trên thế giới, tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ xăng dầu).

Khi đề xuất mức thuế BVMT cụ thể thì Bộ Tài chính sẽ phải có các đánh giá tác động của việc điều chỉnh mức thuế đến nền kinh tế trong nước để đảm bảo cùng với các giải pháp cải cách hành chính sẽ không làm giảm sức cạnh tranh của DN Việt Nam.

Ngoài xăng dầu, một số hàng hóa khác cũng có những tác động nhất định tới MT như than, thép… Vậy lý do nào để tại dự thảo này, Bộ Tài chính chọn xăng là mặt hàng điều chỉnh khung thuế BVMT?

Thực tế cuộc sống đã chứng minh, nhiều hàng hóa khi sử dụng sẽ thải ra MT các loại chất thải ô nhiễm gây tác động xấu đến MT, trong đó có nhiều hàng hóa khi sử dụng thải ra MT gây tác hại nghiêm trọng. Để giảm các tác động có hại đến MT và có nguồn lực để giải quyết vấn đề MT, hiện nay có một số chính sách thuế, phí, lệ phí thu vào việc sử dụng các hàng hóa này.

Ví dụ, phí BVMT đối với nước thải (thu đối với nước thải công nghiệp và nước thải sinh hoạt); phí BVMT đối với chất thải rắn (thu đối với chất thải rắn thông thường và chất thải rắn nguy hại theo quy định của pháp luật); phí BVMT đối với khai thác khoáng sản (thu đối với các khoáng sản được khai thác như: dầu thô, khí thiên nhiên, khí than, khoáng sản kim loại và khoáng sản không kim loại)...

Luật Thuế BVMT quy định 8 nhóm hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến MT thuộc đối tượng chịu thuế (thép không thuộc đối tượng chịu thuế BVMT). Qua đánh giá tổng thể khung thuế BVMT hiện hành, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh khung thuế của 3/8 nhóm hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế, gồm xăng dầu, túi ni lông thuộc diện chịu thuế, dung dịch hydro-chloro-fluoro-cacbon (HCFC). Đối với 5 nhóm hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế BVMT còn lại (trong đó có than đá), Bộ Tài chính không đề xuất điều chỉnh khung thuế do mức thuế cụ thể hiện hành đang được quy định bằng mức tối thiểu trong khung thuế.

Thuế BVMT hiện nay được sử dụng cho công tác BVMT như thế nào? Việc tăng thuế BVMT có tác động ra sao đến công tác chi NSNN để giải quyết vấn đề về MT?

Theo quy định của Luật NSNN, thuế BVMT là khoản thu NSNN và được sử dụng chi thực hiện các nhiệm vụ chi theo Luật NSNN như chi đầu tư phát triển (chi đầu tư cho các dự án, chi đầu tư và hỗ trợ vốn cho các DN...), chi đảm bảo xã hội (bao gồm cả chi thực hiện các chính sách xã hội theo quy định)... Trong việc chi cho đầu tư phát triển, nhiều dự án quan trọng có tác động trực tiếp đến BVMT như xử lý nước thải, xây dựng, nâng cấp đường giao thông...

Riêng đối với kinh phí sự nghiệp MT, Bộ Tài chính đã có Thông tư số 02/2017/TT-BTC ngày 6/1/2017 hướng dẫn quản lý kinh phí sự nghiệp BVMT (thay thế Thông tư liên tịch số 45/2010/TTLT-BTC-BTNMT ngày 30/3/2010). Tại điểm c Khoản 1 Điều 3 Thông tư số 02/2017/TT-BTC quy định: “Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ KH&ĐT, Bộ TN&MT, UBND cấp tỉnh trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí sự nghiệp MT không thấp hơn 1% tổng chi NSNN trong dự toán ngân sách hàng năm”.

Theo Chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ban hành kèm theo QĐ số 1216/QĐ-TTg ngày 05/9/2012 của Thủ tướng Chính phủ thì, một trong các giải pháp thực hiện là tăng dần tỷ lệ chi thường xuyên từ NSNN cho BVMT, phấn đấu đạt 2% tổng chi ngân sách).

Như vậy, hàng năm, NSNN vẫn bố trí riêng cho hoạt động sự nghiệp MT...

Trân trọng cảm ơn ông!

Thanh Hà (Thực hiện)