Theo Bộ Tài chính, với sự phát triển kinh tế - xã hội, chất lượng môi trường không khí ở nhiều thành phố lớn, khu công nghiệp và làng nghề ngày càng giảm, gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và gây thiệt hại cho nền kinh tế cũng như môi trường.

Vấn đề ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các đô thị lớn, đang có xu hướng gia tăng và đôi khi vượt qua mức cảnh báo. Một nguyên nhân của tình trạng này là do hoạt động xả khí thải của cơ sở sản xuất và giao thông. Nhiều tổ chức và cá nhân thải gây ô nhiễm không khí vẫn chưa có ý thức đầy đủ về trách nhiệm của họ trong việc bảo vệ môi trường.

Do đó, việc xây dựng Nghị định về phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là cần thiết. Điều này phản ánh chủ trương của Đảng và Chính phủ, đồng thời hoàn thiện hệ thống pháp luật phí để phù hợp với thực tiễn và từng bước tăng cường ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, việc quy định thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải sẽ khuyến khích các cơ sở xả thải đầu tư công nghệ giảm thiểu xả thải gây ô nhiễm môi trường cũng như góp phần làm tăng hiệu suất thực thi công vụ, tiết kiệm nguồn nhân lực và tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân liên quan trong việc thu nộp phí bảo vệ môi trường đối với khí thải.

Theo dự thảo, các cơ quan chức năng như Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ chịu trách nhiệm thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải từ cơ sở xả khí thải tại các địa phương.

Về đối tượng chịu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là các cơ sở xả khí thải ra môi trường được quy định trong Phụ lục XXIX của Nghị định số 08/2022 của Chính phủ. Những cơ sở này sẽ phải có giấy phép môi trường hoặc giấy phép môi trường thành phần.

Hằng quý, chậm nhất là ngày 10 của tháng đầu tiên của quý tiếp theo, người nộp phí thực hiện lập tờ khai phí bảo vệ môi trường đối với khí thải của quý trước, nộp cho tổ chức thu phí. Trường hợp chậm nộp phí theo thông báo thì phải nộp cả tiền chậm nộp theo quy định pháp luật về quản lý thuế.

Về mức thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải, căn cứ Luật Phí và lệ phí và bảo đảm thống nhất với quy định thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp tại Nghị định số 53/2020 của Chính phủ, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định xây dựng mức phí gồm 2 phần: Phí cố định thu đối với mọi cơ sở xả khí thải, để bảo đảm chi phí xử lý các chất nằm ngoài 04 chất (Bụi tổng, NOx, SOx, CO); Phí biến đổi thu bổ sung đối với các cơ sở phải quan trắc khí thải (thu đối với 4 chất: Bụi tổng, NOx, SOx, CO). Cụ thể:

Đối với phí cố định, mức phí cố định (f) đối với các cơ sở xả khí thải là 3.000.000 đồng/năm. Mức phí cố định được quy định theo năm. Trường hợp người nộp phí nộp theo quý thì số phí phải nộp tính cho một quý là f/4; Trường hợp người nộp phí nộp theo tháng thì số phí phải nộp tính cho một tháng là f/12.

Cũng theo Bộ Tài chính, phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là khoản thu mới. Dự kiến khi thực hiện chính sách này sẽ làm tăng thêm khoảng 1.200 tỷ đồng/năm cho ngân sách Nhà nước. Số tiền này góp phần khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại địa phương nơi có nguồn thải gây ô nhiễm môi trường không khí.

Phương Thảo